Tốc độ hóa già của cơ thể chủ yếu được xác định bởi kiểu gene. Chính vì vậy mà mỗi loài động vật đều có tuổi thọ đặc trưng. Tuy nhiên, lối sống và môi trường sống cũng có thể là yếu tố kìm hãm hay tăng tốc quá trình hóa già của cơ thể.
Lão hóa là một quá trình tất yếu; nhưng nếu trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta duy trì thường xuyên một số nguyên tắc thì có thể làm chậm đáng kể quá trình này.
Kiểm soát stress. Sự không thành đạt trong nghề nghiệp, sự ra đi của người thân, mâu thuẫn trong gia đình hoặc nơi làm việc, vấn đề về con cái… là những yếu tố thường xuyên tồn tại trong cuộc sống và gây nên trạng thái stress (căng thẳng thần kinh, tâm lý). Đây là một tác nhân mạnh mẽ của sự lão hóa. Muốn làm chậm lại quá trình lão hóa sinh học thì phải biết kiểm soát stress, không để cơ thể rơi vào trạng thái stress trong thời gian dài. Những người sống thọ và khỏe mạnh thường có tính cách sống ôn hòa, lạc quan, quan tâm đến mọi người và tương lai.
Dinh dưỡng hợp lý. Mối tương quan giữa cân nặng và tuổi thọ vẫn còn chưa được làm sáng tỏ; nhưng chúng ta đã biết thừa cân và béo phì là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh như tiểu đường, tim mạch, ung thư…; đó là những căn bệnh gây tử vong hàng đầu. Chế độ ăn để phòng ngừa các bệnh này đòi hỏi hạn chế chất béo, chất đường và muối ăn; ăn đủ chất đạm, giảm lượng calo trong ngày và cung cấp thỏa đáng các vitamin và muối khoáng. Chế độ dinh dưỡng không hợp lý làm giảm trung bình 6-10 năm tuổi thọ.
Hạn chế các thói quen có hại. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng việc uống rượu, bia, hút thuốc, sử dụng các chất ma túy… làm tăng tốc độ già hóa các cơ quan trong cơ thể, mặc dù hậu quả không biểu hiện ngay lập tức và chúng ta ít khi cảm nhận được. Theo tính toán, những người nghiện thuốc lá bị giảm tuổi thọ 8-9 năm; nghiện rượu giảm 10-15 năm.
Rèn luyện thể lực. Trong khoảng giữa 30 và 70 tuổi, cơ thể chúng ta mất khoảng 30 đến 40% khối lượng cơ bắp. Lúc này, hiệu quả cung cấp máu của tim cũng giảm không dưới 30%. Việc tập luyện thể dục thể thao thường xuyên sẽ làm chậm lại những thay đổi này khoảng 20 năm. Nhiều loại hình tập phù hợp với tuổi trung niên và tuổi già như: đi bộ nhanh, chạy bước nhỏ, đạp xe đạp (tối thiểu 3 buổi trong một tuần, mỗi buổi 30-40 phút)
Hoạt động trí óc. Duy trì hoạt động trí óc là chìa khóa để giảm tốc độ lão hóa. Nếu đã nghỉ hưu bạn nên đọc sách, học, chơi cờ… vào thời gian rỗi để kích thích sự tư duy, phát triển trí tuệ.
Hoạt động xã hội. Những người tính tình cởi mở, có quan hệ xã hội rộng, nhiều bạn bè thường ít bị ốm hơn người sống cô đơn, khép kín. Những ai có nhiều người thân, bạn bè sẽ ít bị tác động bởi stress và có nhiều khả năng chịu đựng với các yếu tố gây stress hơn.
Đến bác sĩ thường xuyên. Nên đi thăm khám bác sĩ ít nhất một lần trong một năm (người già nên thường xuyên hơn). Ngoài khám lâm sàng, nên làm một số xét nghiệm như: điện tim, siêu âm tổng quát, xét nghiệm đường máu, mỡ máu… để có thông tin đầy đủ về tình trạng sức khỏe của mình và áp dụng các biện pháp điều chỉnh kịp thời.
Chăm sóc da. 70% những nếp nhăn trên da là do tác hại của tia cực tím của ánh nắng mặt trời gây ra; những tác hại của nó sẽ bộc lộ sau 15-20 năm. Các nhà da liễu đã khuyên mọi người hãy hạn chế tối đa tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, dùng các biện pháp che chắn, đội mũ nón.
Dựa trên các giả thiết về tốc độ già hóa của tế bào, các nhà di truyền học cho rằng, con người có thể sống đến 110-120 tuổi. Để sống thọ và sống khỏe mạnh thì ngay từ khi còn trẻ, mỗi người cần xây dựng cho mình một cuộc sống lành mạnh để có sức khỏe thể lực và tâm thần tốt, kìm hãm tốc độ lão hóa của các cơ quan trong cơ thể.
Loãng xương là bệnh khá phổ biến hiện nay ở người cao tuổi. Bệnh đã và đang trở thành vấn đề cần được quan tâm trong công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu trong cộng đồng nhất là ở người cao tuổi và phụ nữ sau tuổi mãn kinh. Bệnh ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người bệnh ngoài triệu chứng đau thì gãy xương luôn là nổi đe dọa với bản thân người bệnh và gia đình.
Loãng xương là tiến trình tự nhiên của cơ thể, âm thầm nhưng nguy hiểm trong quá trình lão hóa, đặc trưng bởi sự mất chất xương làm cho xương trở nên dòn và dễ gãy. Thường gặp ở người cao tuổi, phụ nữ sau tuổi mãn kinh nhưng cũng có thể do một số nguyên nhân khác như cường tuyến giáp, cường tuyến cận giáp, tiểu đường, nghiện rượu, nằm điều trị lâu tại giường, dùng một số thuốc như thuốc corticoide mà bà con hay gọi là đề xa không đúng cách và kéo dài. Loãng xương do các nguyên nhân này có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào.
Diễn tiến của quá trình loãng xương
Quá trình loãng xương kếo dài trong nhiều năm, sau 30 tuổi đã bắt đầu xuất hiện quá trình mất chất xương mất khá nhiều trên 50%, thường khoảng vào tuổi 50 – 70 thì triệu chứng đau mới xuất hiện, chủ yếu ở cột sống lưng hay thắt lưng. Đau là do loãng xương làm các đốt sống trở nên dòn dễ gãy, dễ lún gây đau cột sống kéo dài thường xuyên, đau sẽ nhiều hơn khi ngồi lâu hoặc đứng lâu và đỡ đau khi nằm nghỉ. Đôi khi cũng xuất hiện những cơn cấp tính dữ dội làm cho người bệnh rất hoang mang lo sợ.
Sau nhiều năm tiến triển có thể gây ra biến dạng cột sống như còng lưng, vẹo cột sống. Hiện tượng lún và xẹp cột sống lưng, thắt lưng làm chiều cao giảm dần theo tuổi nghĩa là thấp đi có thể đến 10 cm.
Đau do loãng xương ở xương tay chân có thể gây đau, nếu có đau là do nguyên nhân khác.
Nhưng loãng xương ở xương tay chân có thể gây ra mối nguy hiểm khác là dễ bị gãy xương đùi, gãy đầu dưới xương cẳng tay khi té ngã hay thậm chí chỉ là cử động sai lệch như chóng tay hay xoay chân mạnh. Vì xương bị loãng rất yếu, rất dễ gãy.
Loãng xương ảnh hưởng nhiếu đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Triệu chứng đau, còng lưng làm cho người bệnh gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, sinh hoạt, công việc và cảm giác mình già hơn yếu hơn cho đến khi gãy cổ xương đùi thực sự biến người bệnh trở thành tàn phế. Vì vậy trong sinh hoạt làm việc cần cẩn thận khi đi lại nhất là những nơi trơn trợt không để bị té ngã, khi làm việc cần tránh những động tác gây chèn ép cột sống như khuân vác nặng, gập mạnh cột sống về phía trước.
Phòng ngừa loãng xương
Vấn đề phòng ngừa loãng xương thật sự cần thiết trên những đối tượng có nhiều khả năng mắc bệnh loãng xương như người cao tuổi, phụ nữ sau mãn kinh. Để phòng ngừa cần lưu ý một số việc sau đây
1. Trong vấn đề ăn uống
2. Tập thể dục thể thao
3. Trong việc sử dụng thuốc điều trị các bệnh khác.
* Trong ăn uống nên ăn thêm một số chất chứa nhiều canxi như: rau xanh, tôm, cua, thịt trứng. Có thể dùng thêm sữa. Nên dùng loại sữa chứa nhiều can xi ít ngọt không béo. Những các bạn cần lưu ý không nên ăn quá nhiều dễ dẫn đến dư thừa thậm chí là béo phì.
* Tập thể dục thể thao đều đặn mỗi ngày. Vì thực tế cho thấy rằng những người ít vận động, không tập thể dục thể thao nhất là những trường hợp bị liệt hay phải nằm điều trị lâu tại giường thì quá trình loãng xương xảy ra nhanh hơn bình thường. Nhiều nghiên cứu đã cho tấhy rằng hoạt động thể dục thể thao vận động cơ bắp làm hạn chế quá trình mất xương và giúp tăng quá trình tạo xương. Khi luyện tập thể dục thể thao cần lưu ý một số nguyên tắc sau đây:
1. Vận động cơ bắp nhịp nhàn từ từ ở mức độ vừa phải, cột sống được tập linh hoạt và uyển chuyển.
2. Trong trường hợp đã bị loãng xương khi tập thể ddục thể thao cần tránh những động tác gây hại cho cột sống như:
wTrồng chuối ngược có thể làm lún xẹp đốt sống
wĐộng tác cuối gập người nhanh về phía trước có thể làm gãy nứt đốt sống
wNhảy tại chỗ mạnh cũng có thể làm xẹp đốt sống.
3. Có một số loại hình thể dục như đi bộ và thể thao như bơi lội cũng có tác dụng rất tốt phù hợp sức khỏe người cao tuổi.
Tránh dùng thuốc có thể gây loãng xương
Trong việc phòng ngừa bệnh bà con cần lưu ý tránh dùng kéo dài những loại thuốc có gây ra loãng xương điển hình là thuốc có chứa corticoide mà bà con hay gọi là đề xa. Đặc biệt dưới dạng thuốc uống hay thuốc tiêm có loại tác dụng kéo dài 3 – 6 tháng. Nhiều người thích dùng vì tác dụng kéo dài này nhưng quên rằng tác hại của thuốc nếu có cũng sẽ kéo dài trong nhiều tháng. Thông thường đề xa hay bị bà con lạm dụng để chữa các chứng đau nhức khớp vì giá rẻ dễ mua mà tác dụng giảm sưng, giảm đau nhanh nhưng không thấy được hết hậu quả tai hại vô cùng của nó. Một số người lớn tuổi bị đau nhức khớp đã nghe lời mách bảo của người quen tự mua đề xa uống vô tình làm trầm trọng thêm bệnh loãng xương vốn có của mình.
Ngoài tác dụng chữa bệnh cot-ti-cô-ít còn có những tác dụng có hại như sau khi dùng kéo dài, liên tục và không đúng cách
– Giữ muối và nước gây phù, cao huyết áp, suy tim sung huyết.
– Teo cơ yếu cơ và loãng xương (bà con hay gọi là mục xương)
– Loét dạ dày nặng hơn là xuất huyết dạ dày, thủng dạ dày.
– Rối loạn nội tiết, rối loạn kinh nguyệt.
– Suy tuyến thương thận.
– Làm phát triển nặng thêm bệnh tiểu đường, lao phổi, cườm mắt, tăng nhãn áp.
– Giảm sức đề kháng nên dễ bị nhiễm trùng, nhất là nhiễm lao và nhiễm nấm.
– Teo da, teo cơ áp xe tại chỗ tiêm.
Thực ra thuốc này không điều trị hết bệnh mà chỉ làm giảm triệu chứng mà thôi. Nhưng với nhiều tác dụng phụ nguy hiểm nêu trên nhắc cho chúng ta phải hết sức thận trọng khi dùng thuốc dạng đề xa. Vấn đề cơ bản là người bệnh đau nhức cần ý thức rằng không phải chỉ có đề xa mới chữa được bệnh mà còn nhiều thuốc khác ít tác hại nhưng vẫn có tác dụng tốt. Các bạn không nên tự dùng thuốc dù đây là thuốc rất dễ mua. Bạn nên dùng thuốc dưới sự chỉ định, theo dõi, kiểm soát của bác sĩ.
Phát hiện sớm loãng xương
Để phát hiện sớm bệnh loãng xương nếu có điều kiện các bạn cần khám sức khỏe định kỳ. Bác sĩ sẽ cho bạn làm một số xét nghiệm để phát hiện sớm bệnh loãng xương và theo dõi tiến triển của bệnh, trong điều kiện hiện nay có thể làm 2 xét nghiệm là
1. Chụp X quang sống và xương tay chân. Đây là xét nghiệm rẻ tiền và dễ thực hiện ở cơ sở y tế nào cũng có. Nhưng có hạn chế là khi thấy được loãng xương trên phim X quang thì bệnh đã trong giai đoạn muộn xương đã bị mất khá nhiều.
2. Xét nghiệm do mật độ xương giúp đánh giá được khối lượng xương có thể phát hiện loãng xương sớm hơn.
Ngoài ra để khảo sát bệnh hoặc tìm nguyên nhân bác sĩ cho là thêm nhiều xét nghiệm khác.
Lưu ý trong điều trị loãng xương
Vai trò của canxi khi điều trị loãng xương các bạn cần lưu ý rằng loãng xương phải được điều trị trong thời gian dài nhiều năm và các loại thuốc này hầu hết là đắt tiền như Rocaltrol. Miacalcic… thường phải kèm theo cung cấp can xi và nội tiết tố nữ khi cần thiết. Tùy theo dạng loãng xương bác sĩ sẽ hướng dẫn cho bạn cách điều trị riêng theo từng loại. Bạn không nên tự ý dùng các loại thuốc này.
Các thuốc điều trị loãng xương có tác dụng rất chậm và không phải là thuốc giảm đau nên tình trạng đau có thể kéo dài và lúc này bác sĩ sẽ cho dùng thêm thuốc giảm đau như: Tilcotil, Alaxan, Neo-pyrazon… các thuốc này đều có tác dụng phụ gây viêm loét dạ dày ít nhiều. Gần đây có thuốc nhiều thuốc mới ít tác hại dạ dày hon như Meloxicam nhưng vẫn không dùng được khi đã bị loét dạ dày. Tốt nhất bạn phải dùng theo chỉ định và theo dõi của bác sĩ. Đơn giản hơn bạn có thể dùng paracetamol như Efferalgan.
Tóm lại loãng xương là bệnh diễn ra âm thầm trong nhiều năm lúc đầu còn nhẹ bệnh không có bất kỳ biểu hiện gì nên người bệnh không biết hoặc chủ quan không lo điều trị sớm. Cho đến khi xuất hiện tình trạng đau lưng hay gãy xương thì bệnh đã quá nặng lúc này việc điều trị rất khó khăn tốn kém và ít hiệu quả.
Cho nên dối với bệnh loãng xương việc ngừa bệnh và phát hiện bệnh sớm là rất quan trọng nhất là những người bước vào tuổi trung niên, phụ nữ sau tuổi mãn kinh đặc biệt là những trường hợp mãn kinh sớm ở tuổi 40, những trường hợp đang dùng thuốc có thể dây loãng xương. Trong việc phòng ngừa các bạn cần lưu ý đến chế độ ăn uống, rèn luyện thân thể tập thể dục thể thao, không tự ý dùng các loại thuốc có thể gây loãng xương chỉ dùng thuốc khi có chỉ định theo dõi của bác sĩ.
Như vậy nếu biết cách phòng ngừa. Phát hiện sớm, điều trị sớm sẽ giúp bạn tránh được tác hại nguy hiểm của bệnh lãong xương.
Vì thế trước khi tham gia tập thể dục, các cụ cần phải tự lượng sức mình để chọn lựa một môn thể thao phù hợp với sức khỏe của mình, điều quan trọng và cần thiết là các cụ tự xét xem mình có vấn đề gì về tim mạch không? Có hay bị đau ngực không? Có thường hay bị ngất xỉu hoặc xây xẩm mặt mày không?… Nếu có vấn đề sức khỏe thì các cụ nên đến khám và hỏi ý kiến bác sĩ để việc tập luyện được an toàn và hiệu quả. Sau đây là một số nguyên tắc để giúp các cụ tập luyện thể dục được an toàn và có hiệu quả cao.
Đối với một số cụ chưa bao giờ tập thể dục thể thao thì nên bắt đầu tập nhẹ và tăng dần phù hợp với sức mình, sau khi khỏe hơn mới dần tăng thêm thời gian và nhịp độ luyện tập.
Nên lựa chọn hoạt động thể thao phù hợp mà mình ưa thích nhất. Nếu thích các hoạt động thể thao đồng đội, tập theo nhóm thì có thể gia nhập câu lạc bộ dưỡng sinh, đánh cầu lông, tennis… còn nếu cụ nào thích những hoạt động mang tính cá nhân, các cụ có thể đi bơi, đi bộ trong công viên mỗi buổi sáng.
Các cụ cũng nên lựa chọn thời điểm thích hợp trong ngày mà mình sung sức nhất để tập luyện, ví dụ như có cụ có thói quen ngủ dậy sớm thì việc đi bộ hoặc chơi thể thao vào buổi sáng là thích hợp hơn cả, còn nếu cụ nào thấy về buổi chiều tối mình sung sức hơn cả thì việc tập luyện vào buổi chiều là thích hợp.
Các cụ cần tập luyện đều đặn, cần có quyết tâm tập đều mỗi ngày một chút chứ không phải tập theo cảm hứng thích thì tập không thích thì nghỉ. Để bảo đảm cho điều này, tốt nhất các cụ nên lựa chọn những hoạt động ăn khớp với thời gian biểu của mình.
Các cụ không nên quá căng thẳng trong việc tập luyện, mà nên tập luyện theo cách mà mình cảm thấy thoải mái nhất, chẳng hạn như có cụ vừa đi bộ trong công viên vừa vui vẻ trò chuyện với các bạn đồng hành, làm như vậy sẽ cảm thấy cuộc tập luyện thật nhẹ nhàng thoải mái, khi nào thấy thấm mệt thì ngồi nghỉ, không nên cố.
Khi ngồi nghỉ sau buổi tập mà 10 phút rồi vẫn thấy mệt hay thở dốc đó là biểu hiện tập quá sức, cần điều chỉnh lại cường độ tập luyện, tương tự khi đang tập hoặc sau buổi tập nếu thấy khó thở hoặc muốn xỉu, bủn rủn chân tay thì đó cũng là dấu hiệu tập quá sức.
Cần tạo điều kiện an toàn và thoải mái tối đa, cần lựa chọn giày, tất thật vừa vặn với chân mình không rộng quá không chật quá, xỏ vào chân không đau không vướng, đôi chân cảm thấy dễ chịu. Các cụ chọn quần áo tập cũng vừa vặn không gò bó, cử động chân tay dễ dàng, chất liệu bằng cotton dễ thấm mồi hôi.
Luôn lựa chọn chỗ luyện tập an toàn, không luyện tập trong điều kiện thời tiết xấu, khi trời mưa gió.
Nên có các hoạt động đa dạng để tránh nhàm chán, bài tập cần có các động tác khác nhau thay đổi cho đỡ buồn tẻ đơn điệu như xen kẽ giữa bài đi bộ các cụ có thể hít thở, vươn vai hoặc vung tay chân một cách thoải mái tùy thích.
Các cụ cần khuyến khích động viên gia đình và bạn bè hỗ trợ và nếu được thì cùng tham gia tập luyện với mình. Trong trường hợp các cụ có con cháu thì chính quyết tâm luyện tập của các cụ sẽ là tấm gương tốt động viên mọi người trong gia đình tập luyện thể thao giữ gìn sức khỏe, phòng chống các bệnh béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường… vừa gắn kết mọi người trong gia đình lại đoàn kết thương yêu nhau, tạo một bầu không khí vui vẻ đầm ấm rất có lợi cho sức khỏe.
Khi bắt đầu tập luyện các cụ cần đề ra cho chính mình mục tiêu từ ngắn hạn đến dài hạn để theo đó mà thực thi, ví dụ như các cụ muốn giảm 5kg là mục tiêu dài hạn thì đặt mục tiêu ngắn hạn là trong một tháng giảm được từ 0,5-1kg và cứ thế thi hành. Có như vậy các cụ mới có được niềm tin để nâng cao sức khỏe của chính bản thân mình và cần coi việc tập luyện thể thao như điều không thể thiếu trong nếp sống của mình, để mỗi ngày của tuổi già là những ngày vui, khỏe.
Già thì khổ, ai cũng biết. Sinh, lão, bệnh, tử ! Nhưng già vẫn có thể vui sướng. Muốn sống lâu thì phải già chớ sao ! Già có cái đẹp của già. Trái chín cây bao giờ cũng ngon hơn trái giú ép.
(Trích lời dẫn BS Đỗ Hồng Ngọc)
Lắng nghe, thấu hiểu được nỗi niềm đó của Người cao tuổi, Ban lãnh đạo và nhân viên Trung tâm dưỡng lão Diên Hồng đã tổ chức Giáng sinh vui vẻ, ấm áp cho các cụ vào ngày 24/12/2014 vừa qua.
Giám đốc Trung tâm Đỗ Trần Hồ Thắng đã bất ngờ đóng giả thành Ông già Noel mang món quà Giáng sinh bất ngờ cho các cụ. Việc làm của anh chàng Giám đốc hơn 30 tuổi này đã thể hiện được Triết lý và Giá trị cốt lõi của Diên Hồng “Chăm như chăm người thân”.
Giám đốc Trung tâm đóng giả thành Ông già Noel phát quà cho từng cụ
Tuy món quà đơn sơ, giản dị nhưng ẩn chứa sau nó là sự quan tâm, thành kính của toàn thể cán bộ nhân viên Trung tâm Diên Hồng gửi gắm đến các cụ, những món quà xinh xắn được chính bàn tay các điều dưỡng viên gói gém để gửi gắm đến các cụ.
Trước tấm thịnh tình của cán bộ nhân viên trung tâm cụ Nguyễn Thế Mỹ -87 tuổi, là người gắn bó với Trung tâm từ ngay những ngày tháng đầu thành lập, vừa cầm quà trên tay vừa chia sẻ: Tôi cảm thấy vô cùng bất ngờ và xúc động khi được đón nhận tình cảm từ toàn thể cán bộ nhân viên Trung tâm, Diên Hồng đã là ngôi thứ 2 của tôi rồi (Ông xúc động chia sẻ).
Tối Giáng sinh tại Diên Hồng từ người già đến các bạn trẻ ai ai cũng vui vẻ, phấn khởi vì nhận được quà và đã được đón 1 Giáng sinh thật ý nghĩa.
“Chúng tôi vui khi mình mang lại niềm vui cho các cụ”
Cụ Nguyễn Lưu Khánh sinh năm 1936, là một cán bộ về hưu. Cụ từng có thời gian học tập ở Nga rồi trở về làm việc, cống hiến cho đất nước. Nay tuổi đã cao cụ về hưu và sống tại địa chỉ số 5 Quang Trung, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Không giống như những người cao tuổi khác, cụ Khánh không có con, nên cũng không có cháu chắt nội, ngoại để quây quần. Sau khi cụ bà qua đời, cụ Khánh chỉ còn lại người cháu họ là người thân. Người cháu họ của cụ tuy lo lắng cho cụ nhưng không thể trực tiếp chăm sóc cụ. Thời gian đầu chưa biết làm thế nào nên người cháu thuê người giúp việc trông nom cụ. Ngặt nỗi, người giúp việc chỉ biết nấu ăn, giặt giũ, dọn dẹp mà không thể là người tâm sự, bầu bạn, không mang lại niềm vui cho cụ những năm tháng tuổi già, cũng không có chuyên môn về y tế để chăm sóc cụ lúc ốm đau. Cuộc sống của cụ chỉ quanh quẩn trong 4 bức tường nhà, ngày ngủ, tối xem tivi, cuộc sống ngột ngạt và nhạt nhẽo. Ngột ngạt đến mức cụ phải thốt lên “sống thế này làm sao mà sống được”.Tuổi cụ cũng đã cao , thể lực và sức khỏe ngày một yếu đi cần có sự thăm khám, theo dõi định kì và chữa trị kịp thời. Người già cũng thường rất hay nghĩ ngợi, dễ rơi vào trạng thái buồn và cô đơn, cần người bầu bạn, thấu hiểu và chia sẻ. Những điều này, nếu chỉ ở nhà với người giúp việc thì không thể nào có được.
Cháu của cụ tuy bận rộn nhưng cũng lo lắng và trăn trở rất nhiều về cụ. Rồi chị đi tìm kiếm thông tin về Viện dưỡng lão (Trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi) để gửi gắm cụ. Tìm được thông tin về Trung tâm chăm sóc sức khỏe Diên Hồng, anh mừng như bắt được vàng. Rồi anh đến tận nơi thăm cơ sở vật chất, tìm hiểu thông tin về cuộc sống của người cao tuổi ở đây. Không mất nhiều thời gian để anh có thể quyết định đưa cụ Khánh vào Trung tâm sống và làm bạn với các cụ cao tuổi khác ở đây. Diên Hồng có đầy đủ những điều kiện mà người cao tuổi như cụ Khánh cần: cơ sở vật chất hiện đại, tiện nghi; phòng ốc được xây mới hoàn toàn, chế độ ăn uống, sinh hoạt, nghỉ ngơi, chăm sóc y tế được sắp xếp khoa học; nhân viên chăm sóc ân cần, tận tụy. Gần 100 ngày kể từ khi vợ mất, cụ Khánh đã tìm lại được niềm vui, có thể nở nụ cười vui vẻ, tinh thần thư thái, khỏe mạnh.
Ở đây, ngoài việc được chăm sóc chu đáo từ bữa ăn, giấc ngủ, cụ Khánh còn được tham gia vào các hoạt động vui chơi, giải trí như tập thể dục, tham dự tiệc sinh nhật, kỉ niệm ngày cưới của các cụ khác ở Trung tâm. Các nhân viên điều dưỡng, nhân viên chăm sóc ở đây đều yêu thương và quý trọng cụ như người thân của mình nên cụ cảm nhận được không khí gia đình ấm áp, thân thương.
Có thể nói, người đàn ông cô đơn, không con, mất vợ giờ đây đã tìm thấy mái ấm gia đình thứ 2 của mình, có thể yên vui sống những năm tháng còn lại của cuộc đời. Và chúng tôi, những người đang sống và làm việc tại Diên Hồng rất vui mừng và hạnh phúc vì được góp phần vào cuộc sống vui vẻ, ý nghĩa của cụ từ đây.
Tôi đến thăm Trung tâm dưỡng lão Diên Hồng vào một ngày cuối tuần đẹp trời. Đón tôi ngoài cửa là cô nhân viên lễ tân trẻ trung với thái độ nhẹ nhàng, niềm nở. Sau khi đi thăm quan một vòng cơ sở vật chất của Trung tâm chúng tôi có buổi nói chuyện vui vẻ, chia sẻ về các cụ và cuộc sống tại Diên Hồng. Và tôi được nghe một câu chuyện vô cùng xúc động về hai vợ chồng cụ Mỹ và cụ Đường, hai người mới vừa kỉ niệm tròn 60 năm ngày cưới ngay tại Trung tâm.
Cụ ông Nguyễn Thế Mỹ sinh năm 1927, là một sĩ quan quân đội về hưu. Sau khi về hưu cụ còn đảm nhiệm công việc Hội trưởng hội cựu chiến binh của Phường. Cụ bà Đường sinh năm 1929, từng làm việc ở Ban dân vận thành ủy Hà Nội, sau khi về hưu còn đảm nhiệm chức vụ Hội trưởng hội phụ nữ. Trước khi vào trung tâm, hai cụ sinh sống tại Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội. Hai cụ kết hôn năm 1954 và có 2 người con. Anh con trai cả là sĩ quan quân đội thường xuyên phải đi công tác xa nhà. Cô con gái làm công chức nhà nước, rồi lấy chồng sinh con và đều bận rộn với cuộc sống riêng. Cụ ông còn khỏe mạnh có thể tự chăm sóc bản thân những việc đơn giản như vệ sinh cá nhân, nấu ăn,… nhưng cụ bà bị bệnh Alzheimer 2 năm nay khiến sinh hoạt hàng ngày trở nên rất khó khăn. Căn bệnh Alzheimer khiến cụ bà thường xuyên mất trí nhớ và hay nhầm lẫn. Cụ cũng gặp khó khăn trong việc nhân biết những điều mới và bị rối loạn về ngôn ngữ.
Do đặc thù công việc và cuộc sống riêng nhiều bận rộn, các con của hai cụ không có thời gian cũng như phương pháp chăm sóc người bệnh hiệu quả. Một mình cụ ông chăm sóc bà vất vả và nhiều khi cũng bất lực vì chứng suy giảm trí nhớ của cụ bà. Cụ ông nhanh chóng bị sút mất 4kg sau một năm chăm sóc bà. Thế rồi, được sự đồng ý của hai cụ, các con đã đưa hai cụ vào Trung tâm chăm sóc người cao tuổi Diên Hồng để có người chăm sóc chu đáo cho cả hai cụ, cụ ông đỡ vất vả và cụ bà thì được theo dõi, chăm sóc cả về y tế cũng như chế độ chăm sóc, tập luyện đặc biệt dành cho người mắc bệnh Alzheimer.
Tuy cụ bà bị mất trí nhớ nhưng cụ ông luôn ở cạnh và rất ân cần với cụ bà
Ngày 23/11/2014 vừa qua hai cụ đã có buổi tiệc kỉ niệm 60 năm ngày cưới ngay tại Trung tâm, với sự chứng kiến và chúc mừng của tất cả cán bộ, nhân viên của Diên Hồng. 60 năm – khoảng thời gian dài bằng cả đời người ấy, hai cụ đã gắn bó, chia ngọt sẻ bùi, đồng cam cộng khổ nuôi dưỡng các con trưởng thành. Giờ đây khi tuổi đã cao, các cụ lại được ở bên nhau và vui hưởng những năm tháng cuối đời tại một Trung tâm chăm sóc người cao tuổi hiện đại, tiện nghi – nơi có những người con, người cháu tuy không máu mủ, ruột thịt vẫn yêu thương và chăm sóc các cụ tận tình. Nhìn hai cụ ở bên nhau, cùng nhau đi dạo, cùng nhau hát, cùng nhau thổi nến mừng 60 năm ngày cưới mà những người trẻ chúng tôi không khỏi xúc động.
Hai cụ cùng nhau thắp nến kỉ niệm 60 năm ngày cưới, cùng hát, cùng cười với mọi người tại Diên Hồng
Chia tay Diên Hồng, tạm biệt các cụ già đáng kính và cũng rất đáng yêu tôi trở về nhà mà trong lòng vẫn chưa nguôi xúc động. Chúc cho căn bệnh Alzheimer của cụ bà sớm thuyên giảm và hai cụ có thật nhiều sức khỏe để tiếp tục sống cùng con cháu. Cuộc hôn nhân tràn ngập yêu thương, gắn bó và sâu nặng của hai cụ cũng là tấm gương cho thế hệ trẻ ngày nay noi theo.
Xoa bóp có tác dụng về nhiều mặt. Thí dụ bằng cách cải thiện dinh dưỡng của các cơ, thúc đẩy nhanh sự đào thải của các sản phẩm phân hủy, XB đặc biệt là XB sâu có tác dụng nâng cao độ co giãn của các cơ. Do tác động của XB, khả năng hoạt động của các cơ đã bị mệt mỏi được hồi phục nhanh hơn so với trong điều kiện hoàn toàn yên tĩnh.
Bằng các thủ thuật xoa bóp khác nhau, có thể tác động đến hệ thần kinh theo nhiều hướng. Thí dụ, các động tác day có tác động kích thích, còn các động tác xoa có tác dụng làm dịu thần kinh theo nhiều hướng. Ngoài ra, xoa bóp còn tạo ra cảm giác dễ chịu. Xoa bóp làm đẩy nhanh sự di chuyển máu và bạch huyết, tăng cường chức năng các tuyến mồ hôi, thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Hưng phấn (xung động) xuất hiện ở trong da và cơ khi xoa bóp theo các dây thần kinh đưa tới vỏ đại não và tác động vào hệ thần kinh trung ương.
Kết quả là tác động tốt hơn đến các cơ quan chức năng như hệ tiêu hóa, hô hấp và tim mạch. Mạch máu được mở rộng do ảnh hưởng của xoa bóp sẽ thúc đẩy sự di chuyển của máu trong hệ tuần hoàn.
Các thủ pháp xoa bóp
Vuốt: được tiến hành bằng đầu ngón tay, gan bàn tay, cùi tay trên bề mặt da. Động tác xoa vuốt được làm liên tục theo chiều dọc từ khớp nọ đến khớp kia. Xát: cũng như vuốt nhưng tay đè mạnh lên da hơn.
Bóp: là thủ pháp dùng các ngón tay nắm, kéo và ấn nhẹ cơ, nhẹ nhàng mềm mại di chuyển dần dần các ngón tay từ đầu này đến đầu kia của cơ. Bóp có tác dụng sâu đến phần được XB hơn.
Vỗ, chặt: được thực hiện bằng gan bàn tay hơi cong lại hoặc bằng cạnh bàn tay.
Rung, lắc: được thực hiện ở tay, chân khi cơ bị mất trương lực.
Nguyên tắc khi xoa bóp
Tự XB trong khoảng 10-15 phút sau thể dục buổi sáng hay sau khi đi dạo là tốt nhất. Nguyên tắc chung khi XB là những cơ, nhóm cơ, những dây chằng các khớp cần được thả lỏng. Nếu không, XB sẽ không có tác dụng. Cũng đừng quên rằng, XB và tự XB phải bằng hai bàn tay sạch và tiến hành trên bề mặt da sạch. Không được tiến hành XB khi cơ thể bị viêm nhiễm cấp tính, bị áp-xe, bị nhọt, chàm, phát ban… Móng tay người XB cần được cắt ngắn sạch sẽ. Không XB làm đau, gây đỏ, tím, hoặc làm xuất huyết dưới da.
Một số tư thế khi tự tiến hành xoa bóp
Tư thế 1: ngồi trên giường, tựa thoải mái, hai chân hơi co và thả lỏng. Ở tư thế này có thể vuốt, xát các ngón chân, khớp cổ chân, gân A-sin. Vuốt, xát, bóp, rung cơ bắp chân và các cơ ở mặt trước cẳng chân, khớp gối.
Tư thế 2: ngồi trên giường, chân được XB hơi co, còn chân kia thả xuống sàn, có thể vuốt, xát, bóp, rung các cơ ở mặt trước và trong đùi.
Tư thế 3: nằm nghiêng, có thể vuốt, xát, bóp, vỗ, lắc mặt ngoài đùi.
Tư thế 4: đứng dồn sức nặng sang một chân để được XB thả lỏng. Có thể tiến hành vuốt, xát, bóp, vỗ cơ mông.
Tư thế 5: đứng bằng hai chân, dùng gan bàn tay sau đó là mu các ngón tay để vuốt, xát vùng thắt lưng, các khớp và cơ của lưng.
Tư thế 6: nằm, có thể vuốt, xát, bóp, các cơ của ngực, các cơ liên sườn, vuốt bụng theo chiều kim đồng hồ.
Tư thế 7: ngồi trên giường, chân co ở khớp gối, đặt cẳng tay lên đùi (tay trái lên đùi trái) hoặc ngồi sau bàn tay thoải mái ở phía trước. Có thể vuốt, xát, bóp các ngón tay, gan bàn tay, khớp cổ tay, cơ vai và gáy.
1. Theo số liệu thống kê, trên thế giới hiện có 483 triệu người trên 65 và dự kiến đến năm 2030 con số này sẽ tăng lên 974 triệu người, xấp xỉ 18% dân số toàn cầu.
2. Trung bình cứ 100 phụ nữ đạt tuổi trên 65 thì ở đàn ông tỉ lệ này chỉ có 72 người. Và cứ 100 phụ nữ đạt trên 85 tuổi thì ở đàn ông tỉ lệ này chỉ có 45.
3. Nhóm người trên 50 có thói quen dùng internet đang tăng nhanh hàng ngày. Theo số liệu thống kê có khoảng 50% người dùng internet thuộc nhóm trên 50 tuổi, riêng Mỹ chiếm tới 40% trong số này.
Vài con số “đáng nể” về sức khỏe người cao tuổi
4. Tính đến 1/11/2005 tại Mỹ có 67.473 người đạt tuổi thọ 100 trở lên.
5. Có rất nhiều lợi thế từ việc kéo dài tuổi thọ. Ví dụ tuổi thọ cao giúp làm tăng hạnh phúc cho những người trong cuộc và gia đình họ. Người trong cuộc được trả nhiều chi phí phúc lợi hơn và chính các hãng bảo trợ cũng thu được nhiều lợi nhuận vì không phải trả chi phí cho y tế, nhất là chi phí chữa trị các căn bệnh hiểm nghèo.
Riêng tại Mỹ, hai nhóm bệnh ung thư và tim mạch nếu người trong cuộc kéo dài tuổi thọ thì chi phí cho hai căn bệnh này giảm tới 20% (khoảng 10 nghìn tỉ USD), tương đương trên 1 năm thu nhập GDP của Mỹ.
6. Theo sách kỷ lục Guinness thế giới (GWR) thì cụ bà người Pháp Jeanne Louise Calment là người thọ nhất thế giới xưa và nay với 122 năm 164 ngày. Cụ bà này sinh ngày 21/2/1875 và qua đời tại nhà dưỡng lão Arles miền Nam nước Pháp ngày 4/8/1997.
7. Tại Mỹ, nhóm người cao niên dùng khoảng 40% tổng các loại thuốc kê đơn trong khi đó họ chỉ chiếm khoảng 15% tổng dân số của cả nước.
8. Những người cao niên ngày càng dễ mắc bệnh cô đơn và trầm cảm nên có tỉ lệ quyên sinh rất cao. Năm 1997, tại Mỹ, 20% số vụ quyên sinh rơi vào nhóm người trên 65.
9. Duy trì cuộc sống vận động năng luyện tập có thể làm chậm quá trình lão hóa, già nua. Ngoài ra, nó còn làm cho tâm trí con người minh mẫn, thể chất trẻ trung, khỏe mạnh và diện mạo hấp dẫn hơn.
Theo một nghiên cứu dài kỳ công bố năm 1995 ở 9.777 đàn ông độ tuổi trên 20 – 80, các nhà khoa học phát hiện thấy những người đàn ông duy trì cuộc sống vận động, năng luyện tập thì tỉ lệ tử vong giảm tới 44% so với nhóm người duy trì cuộc sống tĩnh tại nằm nhiều, ngồi nhiều.
10. Luyện tập thường xuyên ở nhóm người cao tuổi còn có tác dụng hạn chế suy giảm tỉ trọng xương, giảm rủi ro gãy xương tăng cường cơ bắp và làm tăng quá trình điều phối các hoạt động của cơ thể.
11. Tại Mỹ chỉ có 5% số người trên 65 sống trong các nhà dưỡng lão, trong đó phụ nữ cao hơn đàn ông.Tỷ lệ người già sống trong các viện dưỡng lão tăng lên đáng kể theo độ tuổi: Từ 1% những người 65-74 tuổi, lên đến 28% những người từ 85 tuổi trở lên. Phụ nữ chiếm tới 75% số người già sống tại các nhà dưỡng lão. Các cụ bà rất già (từ 85 tuổitrở lên) chiếm tới gần nửa (48%) số người sống trong các viện dưỡng lão.
12. Cứ 5 người cao tuổi thì có 4 (80%) phải đối mặt với ít nhất một bệnh mãn tính như rối loạn tim, viêm khớp, hoặc loãng xương. Nhóm người trên 75 tuổi có tỉ lệ phải đi khám bệnh cao gấp 3 lần so với những người ở độ tuổi 22 – 44.
13. Theo báo cáo của Cục điều tra dân số Liên bang Mỹ, 16,1% số người Mỹ trên 65 tuổi đang sống trong cảnh nghèo đói. Ước khoảng 10% số người cao tuổi là nạn nhân của tình trạng lạm dụng người cao tuổi, trong đó có các hành vi cố ý của người chăm sóc dẫn đến tổn thương về thể chất, tâm lý hoặc tình cảm.
14. Theo Trung tâm kiểm soát và Phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC), có tới 13 phần trăm người Mỹ tuổi từ 60 tuổi trở ra mắc bệnh suy giảm trí nhớ ở những mức độ khác nhau, đặc biệt là căn bệnh Alzheimer. Căn bệnh này đang có xu hướng “trẻ hóa”.
Ví dụ, nhóm từ 60 – 64 tuổi mắc bệnh suy giảm trí nhớ tăng tới 44,7%, so với 37,8% nhóm nggười trên 85. Dự kiến căn bệnh này sẽ trở thành “đại dịch” tại Mỹ vào năm 2050. Cũng theo CDC, tỉ lệ tử vong ở nhóm người cao niên Mỹ do bệnh suy giảm trí nhớ hiện nay là 33%.
Ngày 17/9/2014, tại làng lụa Vạn Phúc, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam, phối hợp với Hiệp hội làng nghề Việt Nam, phường Vạn Phúc tổ chức mừng thọ Anh hùng lao động Giáo sư Vũ Khiêu, một học giả, một nhà văn hóa lớn của đất nước.
Giáo sư, Anh hùng lao động Vũ Khiêu
Giáo sư Vũ Khiêu còn được gọi là Đặng Vũ Khiêu bởi ông mang cả họ bên cha và bên mẹ. Sinh ngày 19/9/1916 ở làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Ông là người học rộng tài cao, thông thạo Hán – Nôm, hiểu biết sâu rộng về văn hóa cổ truyền dân tộc, nắm vững niêm luật của các thể tài văn học cổ phương Đông, đặc biệt là kiên trì luyện bút lông, dấn thân vào con đường sáng tác văn học theo các thể tài cổ, làm thơ phú, viết chúc văn, câu đối…
Đấy chính là điểm nổi trội của Giáo sư Vũ Khiêu so với nhà khoa học khả kính khác của khoa học xã hội và nhân văn đương thời. Vì vậy, ngoài nhà nghiên cứu triết/mỹ học Mác xít hàng đầu của nước ta, Giáo sư Vũ Khiêu tạo dựng cho mình một thương hiệu rất nổi tiếng trong lĩnh vực viết văn tế, văn bia, câu đối, thơ phú… để lại rất nhiều những áng văn thơ bất hủ. Bài văn Truy điệu những lương dân chết đói năm 1945, Chúc văn đọc tại Lễ giỗ tổ Hùng Vương năm 2000, lần đầu tiên Nhà nước tổ chức quốc lễ, bài văn bia tưởng niệm Lý Thái Tổ ở Hoa Lư, Ninh Bình….
Những câu đối, bài minh, chúc thư của Giáo sư Vũ Khiêu, là những tinh hoa, những kiệt tác mang yếu tố tâm linh, linh ứng được phát tiết từ một trái tim nhân hậu, bao dung của một danh nhân văn hóa mang tâm hồn Phật, nên có sức tỏa sáng rộng lớn mang tới cho mọi người những điều tốt lành, những ước vọng về hạnh phúc. Ông đã công bố hàng chục công trình, tiêu biểu là công trình “Bàn về Văn hiến Việt Nam”, “Tổng tập 1000 năm Thăng Long”, “Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngôi sao sáng trên bầu trời Việt Nam”, “Trường Sơn máu lửa, vạn đại anh hùng”.
Giáo sư Vũ Khiêu đã được Nhà nước tặng thưởng “Giải thưởng Hồ Chí Minh” năm 1996, danh hiệu “Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới” năm 2000, “Huân chương độc lập hạng nhất” năm 2006.
Nhằm bày tỏ tấm lòng kính yêu, ngưỡng mộ đối với một anh hùng lao động trên mặt trận văn hóa, một Giáo sư tiêu biểu của đất nước, một con người bình dị, nặng tình với gia đình, bạn bè, quê hương, đất nước, ngày 17/9/2014, tại làng lụa Vạn Phúc, quận Hà Đông, Tp Hà Nội, Trung tâm nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam, phối hợp với Hiệp hội làng nghề Việt Nam, phường Vạn Phúc tổ chức mừng thọ Anh hùng lao động Giáo sư Vũ Khiêu, một học giả, một nhà văn hóa lớn của đất nước.
Giáo sư Hoàng Chương, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam, thay mặt Ban tổ chức đã có bài phát biểu chúc mừng, ca ngợi những công lao to lớn của Giáo sư Vũ Khiêu, ông thực sự là tấm gương sáng của người cao tuổi Việt Nam, tuổi cao trí càng cao.
NHN Online – Sáng 21/9, tại số U07 / L16 – KĐT Đô Nghĩa, phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông, Hà Nội. Trung tâm Dưỡng lão Diên Hồng đã long trọng tổ chức lễ khai trương chính thức đi vào hoạt động với chức năng: tư vấn, chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người cao tuổi.
Đến dự buổi lễ có đồng chí Lưu Vĩnh Xiêm- Phó Chủ tịch Hội Người cao tuổi phường Yên Nghĩa, cùng đông đảo các cụ ông, cụ bà và nhân dân trên địa bàn TP. Hà Nội.
Các y bác sĩ đang khám và tư vấn cho các cụ tại Trung tâm.
Với nhu cầu thiết thực của xã hội về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, Diên Hồng ra đời với cơ sở vật chất hiện đại nằm trong tòa nhà có diện tích 1500m2 gồm: Khu phòng ngủ với 100 giường, khu sinh hoạt riêng từng tầng, khu sinh hoạt chung của trung tâm, góc đọc sách báo; khu vật lý trị liệu, phục hồi chức năng; khu chăm sóc tích cực; có phòng khám y tế; phòng thủ thuật… đảm bảo cho gần 100 cụ sinh hoạt.
Tại buổi lễ Ông Lê Hữu Trí – Nguyên là cán bộ giảng viên Trường Đại học Y Hà Nội đến dự phấn khởi chia sẻ: “Việc đưa vào hoạt động của trung tâm sẽ phát huy tốt vai trò chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, nhất là những gia đình mà con trẻ đi công tác thường xuyên, xa nhà. Trung tâm sẽ là nơi sinh hoạt, là gia đình thứ 2 của các cụ. Vì người già thường đi liền với bệnh tật, thông qua phòng khám chăm sóc tại đây cũng góp phần nâng cao y đức, tạo môi trường gần gũi để các cụ vui vẻ dưỡng già.”
Trao đổi với phóng viên ông Lưu Vĩnh Xiêm – Phó Chủ tịch Hội Người cao tuổi phường Yên Nghĩa cho rằng: “Chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người cao tuổi là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà các cấp chính quyền địa phương quan tâm. Bề dày kinh nghiệm, chiều sâu trí tuệ, bản lĩnh cách mạng kiên cường, lòng nhân hậu và sự khao khát đóng góp vào sự nghiệp đổi mới của đất nước là những phẩm chất cao quý để lớp người cao tuổi trở thành chỗ dựa tin cậy cho Đảng, Nhà nước và nhân dân. Với cơ sở vật chất khang trang, đội ngũ cán bộ công nhân viên chất lượng và chuyên nghiệp hi vọng trung tâm Diên Hồng sẽ góp phần không nhỏ vào công tác chăm sóc sức khỏe cho các cụ tốt hơn. Đồng thời phải đảm bảo đúng các chủ chương chính sách của Người cao tuổi…”, ông Xiêm nhấn mạnh.
Người cao tuổi ở nước ta là lớp người đã có nhiều đóng góp to lớn trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Chăm sóc đời sống vật chất, tinh thần và tiếp tục phát huy vai trò người cao tuổi là tình cảm, nghĩa vụ và trách nhiệm của toàn xã hội./.
