Tin tức

Một báo cáo của các nhà nghiên cứu tại Đại học California (Mỹ), được công bố trên tạp chí Nature, chỉ ra rằng khi người già chơi game có thể tăng cường trí nhớ, tăng tuổi thọ và giảm trầm cảm.

Cải thiện trí nhớ

Adam Gazzaley – Giáo sư thần kinh học, sinh lý học và tâm thần học, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, cho rằng phát hiện này sẽ giúp ích trong việc chuẩn bị phương pháp điều trị cho những người bị rối loạn tăng động giảm chú ý, mất trí nhớ và tự kỷ.

Các nhà khoa học đã thiết kế một trò chơi gọi là NeuroRacer nhằm xây dựng một bài kiểm tra và kiểm soát nhóm. Trong đó đã những người ở độ tuổi 20 và 65 – 80 tuổi tham gia thử nghiệm.

Nhóm người lớn tuổi được chơi trò đua xe và thực hiện các yêu cầu đưa ra trên máy tính trong vòng 12 giờ mỗi tháng. Nếu trong thời gian đó điểm số của họ tăng lên, các nhà nghiên cứu cũng sẽ tăng độ khó của trò chơi cho các tháng tiếp theo. Sau bốn tháng thử nghiệm, những người cao tuổi có điểm số trong trò chơi cao hơn cả những người 20 tuổi mới chơi lần đầu.

Sau vài tháng, sự chú ý và trí nhớ của nhóm người cao tuổi đều được cải thiện.

Một nghiên cứu khác từ Đại học bang North Carolina (Mỹ) cũng cho thấy ảnh hưởng tích cực của trò chơi video đối với người cao tuổi. Trong nghiên cứu của họ, các nhà khoa học tìm thấy mối liên hệ giữa hạnh phúc và việc chơi game. Những người cao tuổi thỉnh thoảng chơi trò chơi điện tử thường cảm thấy “hạnh phúc” hơn và ít có khả năng bị thay đổi tâm trạng khi họ già đi.

Trị trầm cảm

Các bài tập vận động não bằng máy tính trong 4 tuần có hiệu quả tương đương người bị trầm cảm điều trị bằng thuốc trong 12 tuần.

Theo bài báo khoa học của tạp chí Nature Communications, việc tăng cường chơi game trên máy tính có tác dụng như một liều thuốc đối với não bộ, thậm chí còn tốt hơn, trong việc điều trị trầm cảm ở người lớn tuổi.

Cuộc điều tra được thực hiện trên một nhóm người trầm cảm đã về hưu ở độ tuổi từ 60 – 89 tuổi. Các trò chơi trên máy tính đã được sử dụng và đem lại hiệu quả chỉ trong 4 tuần.

Chương trình được phát triển nhằm kiểm tra giả thuyết: Liệu bộ não già nua có thể phục hồi thông qua những luyện tập cường độ cao hay không. Từ đó từng bước giảm trầm cảm, cải thiện tình hình học tập, bộ nhớ cũng như khả năng ra quyết định và thực hiện hành động.

Các nghiên cứu khác trước đây đã chỉ ra rằng việc suy giảm một số chức năng của hệ thần kinh cũng dẫn đến sự phản ứng kém đối với thuốc chống trầm cảm. Hơn nữa, những phương pháp điều trị chống trầm cảm thông thường để lại sự đau đớn, chán nản đối với người cao tuổi. Còn thuốc điều trị thường hiệu quả không ổn định, và bệnh chỉ giảm trong khoảng một phần ba số người điều trị.

Một nhóm các nhà khoa học từ Mỹ và Trung Quốc đã đưa 11 người vào chương trình sử dụng máy tính trong 4 tuần, và kiểm tra mức độ trầm cảm cùng các chức năng của bộ não. Kết quả này được đối chiếu với nhóm 33 người cao tuổi sử dụng thuốc chống trầm cảm Escitalopram, Lexapro hoặc Cipralex và cho thấy: Các bài tập vận động não bằng máy tính trong 4 tuần giúp giảm các triệu chứng trầm cảm tương tự như dùng thuốc Escitalopram trong suốt 12 tuần.

Theo nhà tâm lý học Sarah Morimoto và các cộng sự tại Khoa lão, Viện tâm thần học New York: “72% trong số những người điều trị bằng phương pháp chơi game trên máy tính đã hoàn toàn thuyên giảm bệnh trầm cảm”.

Theo Tuổi già

Tuổi già là thời điểm nghỉ ngơi, vui vầy bên con cháu. Song nhiều người không thể hưởng trọn niềm vui đó bởi các vấn đề sức khỏe: mệt mỏi, đau nhức, khó ăn, khó ngủ, bệnh tật…

Trải qua nhiều năm vất vả vì gia đình, con cái, sức khỏe tuổi già sa sút rõ rệt với 6 vấn đề chính:

Khó ăn, khó ngủ: đây là triệu chứng thường gặp nhất ở người già, dù có nhiều món ngon nhưng không muốn ăn, nhiều thời gian nhưng không ngủ được, đêm nằm trằn trọc.

Nhức mỏi toàn thân: Như một cỗ máy liên tục vận động hơn 60 năm, cơ thể con người bị về già sẽ nhức mỏi, không chỉ gây đau đớn, khó chịu mà còn khiến cho việc đi lại trở nên khó khăn.

Bệnh tật phát sinh: Khi cơ thể yếu cũng là thời điểm bệnh tật thừa dịp tấn công, từ các bệnh vặt như cảm cúm, ho khan… cho đến các bệnh nghiêm trọng như xơ vữa động mạch, loãng xương, tai biến, viêm nhiễm mãn tính…

Suy thận, viêm phổi: Ở người già, thận thường suy và phổi rất yếu, nên thường ho hen, mệt nhiều, hay thở hụt hơi (phổi yếu), đau lưng, tiểu đêm, tiểu gắt (thận suy).

Cơ thể và tinh thần suy nhược: Chính vì ăn ít, ngủ kém, cộng thêm phải uống các loại thuốc thuốc tây y điều trị quá nhiều nên cơ thể, tinh thần người già ngày càng suy nhược, trí nhớ giảm đi đáng kể.

Tuổi thọ bị ảnh hưởng: Cuộc sống tuổi già vì bệnh tật, đau nhức nên tuổi thọ bị ảnh hưởng.

Theo đó, để giữ gìn sức khỏe và kéo dài tuổi thọ, người già cần có đời sống tinh thần vui vẻ, tránh căng thẳng lo âu, nên vận động, tập thể dục nhẹ nhàng. Ngoài ra, các vị cao niên có thể bổ sung thuốc bổ để tăng sức đề kháng cho cơ thể.

Tai biến mạch máu não là một loại biến chứng nguy kịch, nên ngoài việc quản lý và kiểm soát tốt bệnh đang có, bạn cũng cần nắm bắt được các dấu hiệu báo động của cơn tai biến, để kịp thời điều trị. Tỉ lệ biến chứng càng giảm nếu thời gian phát hiện ra bệnh càng ngắn.

Dưới đây là những dấu hiệu của tai biến mạch máu não:

– Nhức đầu dữ dội, đột ngột. Triệu chứng này có ở trên 50% số bệnh nhân.

– Đột nhiên thấy chóng mặt, ù tai, choáng váng. Một bên chân bị yếu hẳn, không vững.

– Đột nhiên một bên tay không cầm nắm chắc được đồ vật, dễ rơi thìa, đũa, bát. Nhặt lại vật dụng để rơi một cách khó khăn.

– Đột nhiên rối loạn ngôn ngữ: nói khó, nói ngọng, mọi người không hiểu được bệnh nhân nói gì. Triệu chứng này có thể chỉ diễn ra trong ít phút, nhưng cũng có thể kéo dài cả ngày trước khi tai biến nghiêm trọng xảy ra: bệnh nhân không còn khả năng phát ngôn.

– Đột nhiên bệnh nhân có cảm giác như kim châm, kiến đốt ở đầu chi tay, chân, một nửa bên trên người.

– Xuất hiện những “khoảng vắng”: thỉnh thoảng bệnh nhân như mất hẳn sự kiểm soát của chính mình. Đang nói bỗng mất ngang trong giây lát mới lại tiếp tục được câu chuyện. Để rơi vật dụng trong tay mà không biết để rồi vài giây sau mới sực nhớ ra và nhặt lên.

– Những rối loạn trí thức: bệnh nhân đột nhiên mất định hướng trong vài phút, vài giờ. Thoáng quên, thoáng điếc, mất định hướng về không gian và thời gian.

– Đột nhiên xuất hiện cảm giác như có ruồi bay trước mắt, mất thị lực hoàn toàn hoặc một phần, hoặc một hai bên trong giây lát.

Thời gian xuất hiện các dấu hiệu báo động này tới khi tai biến thực sự xảy ra với các biểu hiện hôn mê hoặc bán thân bất toại, có thể từ 1-2 giờ hoặc 1-2 ngày tùy mỗi người.

Giai đoạn tiên liệu mô tả trên đây có tính chất rất quyết định trong việc hoặc cứu sống bệnh nhân hoặc ngăn ngừa những di chứng tai hại có thể xảy ra. Tiên lượng bệnh được tính từng phút. Các biện phát xử trí cấp cứu cần được tiến hành thật sớm, nhanh và chính xác. Do đó, gia đình và bản thân người bệnh cần nắm được các dấu hiệu báo trước này.

BS Lê Quang Hồng

Ngày trước người ta thường ví tai biến mạch máu não như là một cách kết thúc cuộc đời ở độ tuổi đã xế bóng. Người bị tai biến mạch máu não nếu thoát khỏi lưỡi hái tử thần thì cũng phải đối mặt với rất nhiều các di chứng nặng nề như liệt người, bại não, méo miệng, nói ngọng…

Tai biến mạch máu não với những di chứng nặng nề. 

Những di chứng sau tai biến mạch máu não đã khiến người bệnh trở thành gánh nặng không chỉ cho bản thân họ mà còn cho gia đình và xã hội. Các di chứng thường gặp là:

Liệt nửa người(Bán thân bất toại)

Liệt nửa người là di chứng nặng nề nhất sau tai biến, làm cho người bệnh không hoặc khó khăn trong đi lại, cử động tay chân. Theo thống kê có tới 92% người bị tai biến mạch máu não bị chứng liệt nửa người. Bệnh nhân bị liệt nửa người do tai biến mạch máu não sẽ trở thành người đa tàn tật vì ngoài giảm hoặc mất khả năng vận động, họ còn có nhiều rối loạn chức năng khác kèm theo như rối loạn về ngôn ngữ, thị giác, cảm giác, nhận thức,…

Theo thống kê, trong số bệnh nhân mắc tai biến mạch máu não, chỉ 10% có thể phục hồi hoàn toàn, đó là các trường hợp nhẹ hoặc được cấp cứu kịp thời. Những trường hợp còn lại phải chịu di chứng từ nhẹ đến nặng nề, cần sự chăm sóc đặc biệt hoặc tử vong.

Chứng rối loạn ngôn ngữ

Ngôn ngữ mất chuẩn (mất tiếng, nói ngọng) là chứng bệnh thường gặp ở những người sau khi bị tổn thương cục bộ ở não, dù ở mức độ nào đều ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tai biến mạch máu não là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hậu quả này.

Mất vận ngôn biểu hiện trong tiếng nói là sự méo tiếng, đó là hiện tượng như rụng mất nguyên âm cuối khi phát âm. Có người sau tai biến trở nên nói bập bẹ như trẻ mới tập nói.

Có những trường hợp mất đi nhịp điệu tiếng nói, bị chuyển giọng, âm điệu của ngôn ngữ bị biến đổi, có người nói những trọng âm như người nước ngoài. Tình trạng nói lắp, nói không đúng ngữ pháp cũng xuất hiện ở một số trường hợp, họ rất khó khăn khi muốn vượt qua một từ nào đó, có khi đỏ tía cả mặt mũi mà chỉ nói được một từ, càng cố gắng càng khó khăn.

Chứng diễn đạt thiếu từ cũng thường xảy ra ở những bệnh nhân này, người bệnh không thể hoặc khó gọi ra tên chính xác của sự vật, mặc dù họ rất muốn diễn tả. Trong một số trường hợp, thầy thuốc phải hiểu được ý bệnh nhân muốn nói, sau đó nói ra âm đầu của từ nào đó sẽ giúp họ nói tiếp được.

Một số người mắc chứng nói loạn biệt ngữ, họ sử dụng những từ không đúng với sự vật được gọi. Giữa từ đúng và từ người bệnh phát ra không có mối liên hệ nào và từ phát ra thường là thiếu nghĩa.

Tiểu tiện không tự chủ, đại tiện không tự chủ

Tiểu tiện  hay đại tiện không tự chủ cũng là một di chứng thường thấy ở người bệnh sau tai biến.

Theo thống kê của Hội Phòng chống tai biến mạch máu não, tại Việt Nam mỗi năm có khoảng 200.000 người mắc mới chứng tai biến mạch máu não, trong đó có tới 50% tử vong. Trong số 50% bệnh nhân tai biến mạch máu não sống sót có tới 92% mắc di chứng về vận động, 68% di chứng vừa và nhẹ, 27% di chứng nặng, 92% người bệnh liệt nửa người đang sống tại gia đình và cộng đồng vẫn cần luyện tập phục hồi chức năng.

Các di chứng mà tai biến mạch máu não để lại cho người bệnh hết sức nặng nề, đặc biệt là di chứng về vận động. Bệnh nhân bị liệt nửa người do tai biến mạch máu não là người đa tàn tật vì ngoài giảm hoặc mất khả năng vận động, họ còn có nhiều rối loạn chức năng khác kèm theo như rối loạn về ngôn ngữ, rối loạn thị giác, rối loạn cảm giác, rối loạn nhận thức … Đang là một người khỏe mạnh nhưng chỉ sau ít phút mắc tai biến mạch máu não, họ đã trở thành một con người chỉ biết “nằm một chỗ”  và sống thực vật.  Những di chứng nặng nề đó đã biến người bệnh tai biến mạch máu não trở thành gánh nặng không chỉ đối với bản thân họ và gia đình mà còn ảnh hưởng đến cả cộng đồng, quốc gia nơi họ sinh sống.

Sự già hóa của hệ thần kinh có thể đến sớm và trở thành các chứng bệnh thần kinh thường gặp ở người cao tuổi. Những yếu tố nguy cơ già hóa bệnh lý đã hình thành phát triển ngay từ giai đoạn tuổi chuyển tiếp và là những “biến chứng” của các chứng bệnh nội khoa.

Biểu hiện các chứng bệnh thần kinh

Các chứng bệnh thần kinh ở người cao tuổi khá phức tạp, đa dạng, thường có các biểu hiện:
Chứng đau nhức: thường là nhức đầu, nhức nửa đầu, nhức nửa mặt, đau thần kinh hông. Thường phối hợp với các chứng đau mình mẩy, đau chân, đau bả vai.
Chứng run, co giật: thường run chân tay, đi đứng run rẩy, loạng choạng hoặc nói run run. Có thể có cơn co giật kiểu động kinh. Có cơn động kinh và rối loạn tâm thần, rối loạn điều hòa các cử động…
Rối loạn nuốt, phát âm: có thể có hiện tượng nghẹn đặc, sặc lỏng và đi đứng khó khăn.
Rối loạn trí nhớ: người bệnh cảm thấy quên nhiều và lẫn hoặc có hiện tượng nhớ nhầm, ngộ nhận…

Một số bệnh hay gặp

Tai biến mạch máu não: thường gặp là tắc mạch, lấp mạch gây nhồi máu não, thiếu máu não cục bộ… Các trường hợp chảy máu não, chảy máu màng não, viêm màng não, thường là viêm màng não mủ, viêm màng não do lao. Bệnh Parkinson…

Chẩn đoán

Cần có kế hoạch theo dõi cho lứa tuổi “bốn chín chưa qua, năm ba đã tới”, phát hiện kịp thời những chứng bệnh thần kinh thường gặp. Những biểu hiện như chứng đau nhức ở thần kinh (đau đầu, đau nửa mặt, đau kiểu thắt lưng hông…), chứng co giật, run chân tay, chóng mỏi ở hai chân đặc biệt là chứng cứng cơ khi cử động… chứng quên lẫn, nhớ nhầm, ám ảnh, lo sợ. Khi có những triệu chứng kể trên thì nên kết hợp các phương pháp thăm dò chức năng không nguy hại cho người cao tuổi để chẩn đoán như siêu âm tim mạch, siêu âm xuyên não, ghi điện não, chụp cắt lớp vi tính và các test thần kinh tâm lý.

Điều trị

Do đặc điểm cơ thể người cao tuổi (tuổi già, sức yếu…) nên điều trị các chứng bệnh thần kinh phải toàn diện: toàn diện cho tính chất đa bệnh lý, toàn diện giữa thuốc với nuôi dưỡng cơ thể, nâng cao thể trạng, kết hợp dùng thuốc và các phương pháp phục hồi chức năng.
Sử dụng thuốc điều trị
Cơ thể người cao tuổi hấp thụ, chuyển hóa và thải trừ kém nên phải thận trọng khi sử dụng thuốc. Cần cho thêm các thuốc nâng cao thể trạng, các loại vitamin nhất là vitamin nhóm B. Nên kết hợp thuốc Đông y với những ưu việt dành cho người cao tuổi.

Phục hồi chức năng thần kinh

Phục hồi chức năng thần kinh là một phương pháp điều trị tích cực, tổng hợp, toàn diện nhất là vận dụng các phương pháp dưỡng sinh, thiền, khí công, luyện khí… Phục hồi chức năng vận động, tâm lý chú ý tới khí công, xoa bóp, bấm nắn, tất cả đều tĩnh tâm và thường phối hợp với thời khắc trong ngày… Tác động tâm lý giữ phần quan trọng trong công tác điều trị chứng bệnh thần kinh ở người cao tuổi. Điều đó giúp người bệnh tự xác định, chịu khó tập luyện, ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý. Sự quan tâm của cộng đồng, cơ quan, gia đình, bạn bè, góp phần quan trọng cho việc điều trị có hiệu quả. Luôn luôn quan tâm tới chế độ ăn uống và nghỉ ngơi cho người bệnh cao tuổi.

Phòng bệnh

Cần phải có kế hoạch theo dõi phát hiện những thay đổi về tim mạch, huyết áp, hô hấp, tiết niệu (phù…) những thay đổi về giác quan (ví dụ mắt nhìn có ruồi bay, mờ mắt, nghe o o trong tai, nghe kém, ăn thì nghẹn, uống nước thì sặc…) hoặc những rối loạn tâm lý…
Các trung tâm y tế cơ sở phối hợp với bác sĩ chuyên khoa thần kinh, theo dõi có ghi chép những thay đổi về thần kinh của những người cao tuổi ở khu vực dân cư của đơn vị. Tổ chức phổ biến kiến thức thông thường về phòng chống các chứng bệnh thần kinh cho cán bộ y tế cũng như cho người cao tuổi trong cộng đồng.
PGS. TS Nguyễn Chương – SKĐS

Tai biến mạch máu não trong thực hành gồm 2 loại chính: thiếu máu cục bộ và xuất huyết não.

Thiếu máu cục bộ hoặc nhồi máu não (trước đây gọi là nhũn não):

Xảy ra khi một mạch máu bị tắc, nghẽn: khu vực não tưới bởi mạch máu đó bị thiếu máu và hoại tử. Thiếu máu cục bộ não chiếm khoảng 85% các tai biến mạch máu não. Nguyên nhân chủ yếu là: xơ vữa mạch ở người lớn tuổi (phổ biến nhất); HA cao: bệnh tim loạn nhịp, hẹp hai lá, viêm nội tâm mạch bán cấp; các dị dạng mạch máu não: phồng động mạch, phồng động – tĩnh mạch.

Xuất huyết não:

Xảy ra khi máu thoát khỏi thành mạch vào nhu mô não. Tụ máu não và xuất huyết não không có gì khác nhau về giải phẫu bệnh, tụ máu là thuật ngữ của các nhà ngoại khoa mang ý nghĩa cần xem xét điều trị phẫu thuật.

Xuất huyết não chiếm tỉ lệ 15-20% các tai biến mạch máu não. Nguyên nhân chủ yếu là: huyết áp cao, xơ vữa mạch ở người lớn tuổi: dị dạng mạch máu não ở người trẻ.

Xuất huyết dưới nhện (xuất huyết màng não) không xếp vào loại xuất huyết não, vì máu chảy trong khoang nhện ngoài não. Tuy nhiên, máu có thể phá vào mô não và tụ lại trong náo gọi là xuất huyết não – màng não.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh tai biến mạch máu não

1. Cao huyết áp: được xem là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tai biến mạch máu não. Những người có tiền sử huyết áp cao sẽ có nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao gấp 2,5 lần so với những người không có bệnh.

2. Hút thuốc cũng được xem là một tác nhân quan trọng khác bởi cứ 5 người bị tai biến thì có 1 người hút thuốc nhiều.

3. Xơ mỡ động mạch: do có mảng xơ mỡ đóng ở thành mạch máu, ngày càng dày lên làm lòng mạch hẹp dần lại, máu ứ lại và đóng thành cục máu đông gây tắc mạch tại chỗ hoặc chạy lên cao làm tắc các mạch máu phía sau, gây tai biến.

4. Bệnh tim: Tim đập không đều (loạn nhịp, rung nhĩ) hoặc van tim bị hẹp… làm máu không lưu thông tốt, phần máu ứ đọng đóng lại thành cục máu đông trong tim. Một mảnh của cục máu này có thể vỡ ra trôi theo dòng máu lên não sẽ mắc kẹt lại tại đó làm tắc nghẽn mạch máu não.

5. Bệnh mạch máu nhỏ: ở người tăng huyết áp, đái tháo đường lâu năm không chữa trị tốt, các động mạch nhỏ trên não bị hư hỏng và tắc nghẽn không cấp máu cho não được nữa cũng gây thiếu máu não.

6. Xuất huyết não – chảy máu não: Mạch máu trong não bị vỡ, máu không đến nuôi não được mà chảy tràn ra chèn ép vào não làm não bị hư hại. Tăng huyết áp là nguyên nhân chính gây vỡ mạch máu não, xảy ra khi tăng huyết áp lâu ngày không chữa trị tốt. Huyết áp, tức là áp lực máu chảy trong mạch máu, tăng cao lâu ngày làm mạch máu thường xuyên bị căng, dẫn tới rạn nứt, tổn thương thành mạch máu, tạo ra các chỗ phình nhỏ, đến một lúc nào đó sẽ vỡ ra.

7. Các nguyên nhân khác: Dị dạng mạch máu não, thoái hóa mạch máu não, u não, bệnh máu khó đông…

Vì vậy hãy tránh xa những thói quen không tốt, rèn luyện thể dục, giữ tinh thần và theo dõi sức khỏe thường xuyên, không hút thuốc lá và uống rượu bia, kiểm soát tốt huyết áp, phòng bệnh tim mạch, tiểu đường tốt giúp phòng bệnh tai biến mạch máu não hiểu quả. Sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn Hàn Quốc

 

Để phòng ngừa tái phát, có nhiều việc cần phải làm đồng thời:

• Thay đổi lối sống: tránh lối sống ít vận động, giảm cân chống béo phì. Nghĩa là phải tăng cường tập thể dục, tập vận động; làm việc nhẹ nhàng vừa sức; không ăn nhiều mỡ béo, không ăn nhiều chất ngọt, chất đường, bột; không ăn thức ăn nhiều mắm muối (ăn lạt); ăn nhiều rau, củ, trái cây.
• Điều trị bệnh tăng huyết áp, nếu có, giữ huyết áp ổn định, với mức huyết áp tối ưu lý tưởng cho mọi lứa tuổi là không quá 120/80 mmHg. Muốn vậy ngoài việc thay đổi lối sống như trên, cần phải theo chế độ ăn giảm muối (không nêm nếm quá mặn, không chấm thêm mắm muối, tránh các thức ăn nhiều muối như cá khô, mắm, chao, dưa muối, thịt cá kho mặn…), theo dõi huyết áp định kỳ (mỗi ngày, mỗi tuần… tùy mức độ bệnh) và uống thuốc theo toa hằng ngày cùng với tái khám định kỳ. Tránh chữa tăng huyết áp theo kiểu khi nào thấy mệt, thấy nhức đầu mới uống thuốc.
• Điều trị đái tháo đường nếu có, bằng cách ăn uống đúng chế độ (cữ đường, giảm bột, ăn nhiều rau, đủ chất đạm, ít chất béo), chia nhỏ bữa ăn, uống hoặc chích thuốc đầy đủ theo toa, tái khám và xét nghiệm đường máu định kỳ.
• Điều chỉnh các yếu tố nguy cơ khác như chữa tăng cholesterol máu, bỏ thuốc lá, ngưng rượu, điều trị bệnh tim nếu có.
• Với các bệnh nhân nhồi máu não, cần uống thêm aspirin hoặc các thuốc khác có tác dụng tương tự để phòng ngừa tắc mạch máu.