Việt Nam là một trong 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Đi cùng đó là các bệnh lý liên quan tới tuổi già cũng đang tăng lên đáng kể. Sa sút trí tuệ là một trong những bệnh điển hình nhất mà người cao tuổi ở Việt Nam mắc phải.
Sa sút trí tuệ là do tổn thương hoặc mất các tế bào thần kinh và các kết nối của chúng trong não. Tùy thuộc vào vùng não bị tổn thương, chứng sa sút trí tuệ có thể ảnh hưởng đến mọi người theo những cách khác nhau và gây ra các triệu chứng khác nhau.
Nếu ở mức độ nhẹ thì cũng không có sự ảnh hưởng quá lớn. Nhưng nếu không có sự chăm sóc và chữa trị đúng cách thì tiến triển bệnh càng nặng. Vì vậy, chúng ta cần can thiệp càng sớm từ khi có dấu hiệu của bệnh.
Với giai đoạn đầu
Biểu hiện thường gặp là giảm sự tiếp thu thông tin, lặp đi lặp lại một câu hỏi hay một vấn đề, mất khả năng quản lý tài chính, không nhớ đồ cất ở đâu và dễ bị nhầm, lạc đường. Vì vậy người nhà cần kiên nhẫn để nói chuyện, giải đáp các câu hỏi đó, không nên cáu gắt sẽ tạo áp lực và sự tự ti của người cao tuổi càng khiến họ buồn bực, lo lắng và bệnh nặng hơn.
Đồng thời nhờ sự tư vấn của các bác sĩ, chuyên gia về cách chăm sóc để hỗ trợ điều trị cho họ. Luôn theo dõi, để ý tới các hoạt động đi lại, ăn uống của người già để không xảy ra những tình huống tai nạn đáng tiếc.
Hình ảnh buổi tập luyện cho NCT bị sa sút trí tuệ tại Diên Hồng
Giai đoạn giữa
Ở giai đoạn này các triệu chứng rõ ràng hơn. Người bệnh không nhớ sáng mình ăn gì, quên một số kỉ niệm trong quá khứ, khó mặc quần áo phù hợp, không nhớ số điện thoại của mình, hay nhầm lẫn… Vì vậy cần sự nhẫn nại và kiên nhẫn rất lớn của người nhà để có thể chăm sóc được người bệnh.
Bạn cần tạo ra một không gian an toàn cho người bệnh. Cần có người theo sát người bệnh mọi lúc mọi nơi để đảm bảo an toàn cho họ trong việc sinh hoạt hằng ngày. Thường xuyên trao đổi với bác sĩ về tình trạng của bệnh để kịp thời điều trị và có biện phát phù hợp.
Trong giai đoạn cuối.
Người bệnh không nhận thức được môi trường xung quanh, đi lang thang, không nhận ra bạn bè người thân, không nhớ lịch sử bản thân, mất kiểm soát bàng quang và ruột, thay đổi nhân cách và hành vi. Khi triệu chứng càng ngày nặng lên, người bệnh cần sự hỗ trợ tất cả trong cuộc sống hàng ngày. Và cần có sự can thiệp của bác sỹ và điều dưỡng chăm sóc.
Hiện tại sa sút trí tuệ là chứng bệnh không hồi phục. Vì vậy việc phòng ngừa để hạn chế sự khởi phát và tiến triển của bệnh là rất quan trọng.
* Tăng cường hoạt động trí não. Các hoạt động kích thích tinh thần như đọc sách, giải câu đố, chơi trò chơi,… sẽ giúp rèn luyện trí nhớ, trì hoãn sự khởi phát và giảm tiến triển bệnh
* Tham gia hoạt động xã hội. Người già nên tham gia các câu lạc bộ thơ, khiêu vũ, cờ tướng để kết nối thêm với nhiều người đồng trang lứa. Sự tương tác với xã hội giúp người già không bị buồn bã, chán nản. Từ đó góp phần hạn chế chứng bệnh sa sút trí tuệ.
Buổi thi đấu cờ tướng của các cụ ông tại viện dưỡng lão
* Từ bỏ hút thuốc. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hút thuốc ở tuổi trung niên trở lên có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ và các bệnh về mạch máu. Bỏ hút thuốc có thể làm giảm nguy cơ và sẽ cải thiện sức khỏe của bạn.
* Ăn uống lành mạnh, bổ sung đủ vitamin. Một số nghiên cứu cho thấy những người có lượng vitamin D trong máu thấp có khả năng mắc bệnh Alzheimer cao hơn. Bạn có thể nhận được vitamin D thông qua một số loại thực phẩm, chất bổ sung và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Hoặc bổ sung thêm đường uống với đơn thuốc từ bác sĩ
* Quản lý các yếu tố nguy cơ tim mạch. Điều trị huyết áp cao, cholesterol cao và bệnh tiểu đường. Giảm cân nếu bạn thừa cân. Huyết áp cao có thể dẫn đến nguy cơ mắc một số loại chứng mất trí nhớ cao hơn.
* Giấc ngủ chất lượng tốt. Một giấc ngủ đủ dài và đủ sâu sẽ giúp trí óc minh mẫn hơn.
* Điều trị các vấn đề về thính giác. Theo một số nghiên cứu, người bị mất thính lực có nhiều khả năng bị suy giảm nhận thức hơn. Vì vậy điều trị mất thính giác sớm, chẳng hạn như sử dụng máy trợ thính, có thể giúp giảm nguy cơ.