Nhu cầu chăm sóc sức khỏe của con người đi đôi với tuổi tác. Càng lớn tuổi, sức khỏe càng suy giảm. Những căn bệnh tuổi già cứ thế phát sinh. Chức năng vận động ngày càng suy giảm khiến người cao tuổi dễ bị ngã. Không chỉ khi đi lại, di chuyển và khi đứng hay ngồi cũng có khả năng ngã.

Người cao tuổi cần điều kiện sống an toàn

Nhờ điều kiện sống ngày một tăng cao, tuổi thọ của con người cũng theo đó mà tăng theo. Tuy nhiên, một trong những lý do khiến giảm tuổi thọ chính là việc té ngã khi tuổi cao sức yếu. Té ngã là những chấn thương nhẹ, nghe có vẻ không hề nguy hiểm như tai nạn giao thông. Thế nhưng không ít người cao tuổi mất chỉ vì té ngã. An toàn không chỉ là an ninh mà là cả an toàn khi không có thương tích vì ngã. Theo bác sĩ Hồi sức cấp cứu ở bệnh viện Vinmec Phú Quốc, tỷ lệ tử vong do té ngã ở những người có tuổi ≥ 65 là 82,5/100.000 người. Tỷ lệ này chỉ đứng thứ 2 về khả năng tử vong sau tai nạn giao thông. 

Cách phòng tránh té ngã ở người cao tuổi

Duy trì vận động

Tuổi càng cao sức khỏe càng yếu, việc vận động trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên vận động là điều cần thiết để có một cơ thể khỏe mạnh. Với những người cao tuổi còn khả năng vận động, có thể tự đi lại quanh nơi ở hay tập những bài thể dục nhẹ nhàng phù hợp với sức khỏe. Khi vận động, các cơ được kích hoạt, xương khớp cũng trở nên dẻo dai hơn. 

Với những gia đình có cầu thang cần chú trọng khi người cao tuổi đi xuống. Việc đi lên tưởng khó nhưng lại dễ hơn đi xuống rất nhiều. Xuống cầu thang khiến cơ thể có xu hướng đổ về phía trước. Nếu chân không có lực rất dễ bị trùng chân gây mất thăng bằng và ngã.

Luôn đi lại trong điều kiện đủ ánh sáng

Nhiều người có thói quen đi trong nhà trong bóng tối mà không bật điện. Điều này đối với người cao tuổi là vô cùng nguy hiểm. Trong nhà có rất nhiều ngóc ngách, vật dụng. Người cao tuổi không còn khả năng phản xạ nhanh nhẹn như những người trẻ. Lực chân yếu rất dễ khiến người cao tuổi bị vấp ngã. Vậy nên nếu vị trí đèn không cùng trên trục đường di chuyển trong nhà (như khi đi vệ sinh vào ban đêm) thì có thể lắp thêm đèn cảm ứng, sẽ rất hữu hiệu đối với người cao tuổi.

Luôn đi dép chống trượt ở mọi nơi

Khi đi chân đất trong nhà, nhất là vào mùa nồm hay những hôm lau nhà, chúng ta đều rất dễ bị té ngã do sàn trơn. Chuẩn bị một đôi dép chống trượt cho người cao tuổi sẽ giúp việc đi lại dễ dàng hơn, hạn chế khả năng ngã. Nếu trượt ngã sẽ dễ bị đập xương chậu hay đập đầu xuống sàn, rất nguy hiểm. 

Hạn chế việc bị đổ chất lỏng ra sàn nhà. Nếu bị đổ cần ngay lập tức xử lý. Phòng tắm, phòng vệ sinh là những nơi dễ trơn trượt. Hãy luôn gạt nước trong phòng sau khi sử dụng để đảm bảo phòng khô thoáng. Những ngày trời mưa, đường trơn cần hạn chế cho người cao tuổi ra ngoài. 

Sắp xếp lại nhà ở gọn gàng, ngăn nắp

Với những gia đình có trẻ nhỏ hay người già, vật dụng trong gia đình luôn phải đảm bảo để gọn gàng. Luôn đảm bảo dây điện được giấu kín hoặc để gọn lại không gây vướng víu trong quá trình đi lại. Các cạnh bàn, cạnh tủ sắc nhọn nên được bọc lại. Những vật dụng của người cao tuổi nên để ở chỗ dễ lấy. Tránh trường hợp người cao tuổi với lên lấy đồ vì rất dễ mất thăng bằng. Những vật dụng đã lâu không còn sử dụng có thể dẹp bỏ bớt để đường đi trong nhà được rộng rãi. 

Sử dụng dụng cụ hỗ trợ đi lại

Nhiều người cao tuổi vẫn đang sử dụng gậy để chống mỗi khi đi lại. Việc này dễ gây ngã vì gậy rất dễ bị trượt và phải có đủ lực ở tay để chống. Thay vào đó, nên sử dụng gậy hoặc khung xe tập đi “walker”. Với những nơi người cao tuổi thường đi lại (trong phòng, từ phòng ra nhà vệ sinh,…) có thể lắp thêm tay vịn ở tường.

Khi trời trở lạnh, mọi người đều muốn ăn một món ăn nóng hổi để làm ấm cơ thể. Với sự đa dạng, phong phú của ẩm thực Việt, không thiếu những món ăn ngon làm ấm người trong mùa lạnh. Nhiều người cho rằng, khi ăn nóng mới cảm nhận được hết độ ngon của món ăn. Những món ăn vừa cay, vừa bốc khói nghi ngút là những thứ vô cùng cuốn hút khi trời trở lạnh. Các chất trong thức ăn nóng sẽ khiến chúng ta nóng lên, cơ thể đồ mồ hôi đồng thời cơ thể sẽ tự tiết ra hóc môn endorphin. Endorphin có tác dụng giảm đau, tăng cảm giác hưng phấn, hạnh phúc. Thế nên càng ăn đồ nóng chúng ta càng muốn nó phải nóng hơn nữa và sẽ cảm thấy rất hài lòng, thỏa mãn.

Thế nhưng, thực tế việc ăn nóng có gây ra những ảnh hưởng xấu nào tới cơ thể hay không?

Ăn nóng có tốt không?

Không thể phủ nhận việc ăn nóng sẽ kích thích vị giác, giúp chúng ta cảm thấy ngon miệng hơn. Không những thế, ăn nóng làm tăng tỷ lệ hấp thu các chất dinh dưỡng, nhất là protid của cơ thể. Khi ăn nóng cơ thể hấp thu được 85,7% protid. Trong khi đó, ăn nguội chỉ hấp thu được 79%. Ăn nóng giúp cơ thể tiết kiệm được năng lượng vì không phải mất thêm năng lượng để hâm nóng thức ăn trong quá trình tiêu hóa. Tuy nhiên, việc ăn nóng có ảnh hưởng rất nguy hiểm đến với cơ thể và sức khỏe. Khi chúng ta sì sụp một bát canh nóng, gắp một miếng thức ăn từ nồi lẩu đang sôi bỏ ngay vào miệng,… cũng là lúc cơ thể của chúng ta đang bị đe dọa.

Thức ăn nóng sẽ tiếp xúc trực tiếp với miệng có thể gây bỏng miệng. Nhiệt độ của các món có nhiều dầu, mỡ như chiên, xào, nướng,… cao hơn nhiều so với những món canh, súp. Nhiệt độ của món chiên vừa ra khỏi chảo có thể lên đến 180 độ C. Việc thường xuyên ăn nóng cũng làm tổn thương tế bào vị giác. Lưỡi, khoang miệng, vòm họng,… đều bị ảnh hưởng bởi độ nóng của thực phẩm. Vách ngăn đường ruột tương đối mỏng, thường chỉ có thể chịu được nhiệt độ thức ăn từ 50 đến 60 độ C. Nếu vượt quá ngưỡng này, vách ngăn sẽ bị tổn thương.

Không chỉ với người trẻ, thực phẩm nóng còn là mối đe dọa đối với người cao tuổi

Thức ăn phù hợp nhất chính là thức ăn không quá nóng cũng không quá lạnh. Đối với nước uống cũng thế, thức uống quá nóng hay quá lạnh cũng không tốt đối với cơ thể.  Cơ quan Nghiên cứu Ung thư của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công bố báo cáo mới nhất về việc ăn uống đồ quá nóng. Cảnh báo rằng việc ăn uống đồ nóng trên 65 độ C dễ làm tăng nguy cơ ung thư thực quản. Điều này được đánh giá như một chất gây ung thư loại 2A. Chỉ khi nghe đến 2 chữ ung thư mới khiến chúng ta cảm thấy mối đe dọa này nguy hiểm hơn mình nghĩ.

Người cao tuổi và trẻ em là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương. Nếu liên tục sử dụng thực phẩm quá nóng sẽ gây ra những bệnh lý không đáng có. Khoang miệng và sức chịu nhiệt đối với các cơ quan tiêu hóa kém hơn nên sẽ dễ bị loét, bỏng,… khi sử dụng thực phẩm nóng. Các vết bỏng sẽ gây cảm giác khó chịu, đau đớn trong khoang miệng, giảm cảm giác ăn ngon.

Ăn thế nào mới đúng?

Ăn thức ăn có nhiệt độ gần bằng thân nhiệt của mình

Như đã nêu ở trên, vách ngăn thành ruột chỉ chịu được nhiệt độ khoảng 50 đến 60 độ C. Nhiệt độ khoảng 35 – 45 độ C là nhiệt độ phù hợp nhất cho dạ dày. Nếu thức ăn đang quá nóng, hãy thổi hoặc chờ cho thức ăn nguội bớt. Đừng vì quá thèm mà ngay lập tức bỏ đồ ăn nóng vào miệng. Lúc này họa từ miệng mà ra là có thật. Không kiểm soát được cơn thèm đồ ăn nóng sẽ khiến bạn gặp những vấn đề về sức khỏe không đáng có.

Cẩn thận với thức ăn chiên, xào, nướng

Nhiệt độ từ các món có nhiều dầu mỡ rất cao và lâu nguội hơn. Hơn nữa nhiệt độ trung tâm của loại thức ăn này cũng cao và lâu tản nhiệt hơn. Thế nên cần đặc biệt lưu ý trước khi ăn. Hãy đảm bảo thức ăn đã thực sự nguội và có thể đưa vào miệng mà không bị bỏng. Đối với người cao tuổi, nên hạn chế thức ăn có nhiều dầu mỡ. Luôn cẩn trọng với nhiệt độ của thức ăn, cần giữ thức ăn có nhiệt độ ấm vừa phải để người cao tuổi vừa ăn ngon miệng vừa không bị bỏng.

Thỉnh thoảng có thể ăn nóng, nhưng không nên liên tục

Hóc môn endorphin tiết ra khi chúng ta ăn đồ nóng làm chúng ta hạnh phúc. Thê nên thỉnh thoảng, để khiến cho mình hạnh phúc hơn, chúng ta có thể ăn thức ăn nóng hơn một chút. Chỉ nên nóng hơn thức ăn thường ngày chúng ta vẫn hay ăn một chút, tránh ăn thức ăn nóng quá gây ra bỏng loét khoang miệng.

Hẳn là ai cũng sợ tuổi già. Chúng ta thường lo sợ mình già đi sẽ không còn sức khỏe như như trước nữa. Mỗi ngày qua đi, dấu hiệu của tuổi già ngày một rõ nét hơn. Sau 30 tuổi, các vấn đề về sức khỏe dần được bộc lộ. Chúng ta thường chủ quan các vấn đề về sức khỏe cho đến khi nhận ra có sự bất thường. 

Mọi người thường nói “Có sức khỏe là có tất cả”. Sức khỏe ở đây không chỉ là sức khỏe về mặt thể chất mà còn là sức khỏe tinh thần. Một cơ thể khỏe mạnh không chỉ có một thể chất khỏe mạnh mà tinh thần cũng phải lạc quan, vui vẻ. Chúng ta thường chỉ quan tâm đến những dấu hiệu bất thường của thể chất mà để mặc cho tinh thần của chúng ta dần héo mòn.

Vậy làm gì để tâm hồn mãi mãi tuổi 20?

Hạn chế sử dụng các chất kích thích

Khi có chuyện buồn, khi có những căng thẳng trong cuộc sống và công việc, người trẻ thường có xu hướng sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá. Không chỉ nam giới mà xu hướng sử dụng chất kích thích đang dần trở nên phổ biến hơn với phái đẹp. Việc ngày càng nhiều người sử dụng chất kích thích như một phương pháp giải sầu đang làm nguy cơ mắc các bệnh lý khi về già tăng cao. 

Sử dụng chất kích thích để giải quyết các vấn đề tinh thần sẽ chỉ có tác dụng tại thời điểm sử dụng. Lạm dụng chất kích thích sẽ làm tăng cảm xúc tiêu cực. Thế nên, để có một tinh thần lạc quan, thay vì sử dụng chất kích thích để quên đi nỗi buồn, chúng ta có thể thử các loại hình giải trí khác nhau hoặc tìm kiếm một đam mê khác. Việc tập trung vào một công việc khác sẽ giúp chúng ta quên đi những cảm xúc tiêu cực hiện tại. 

Lạc quan, yêu đời

Không chỉ người trẻ mà người cao tuổi cũng cần phải giữ cho tâm hồn mình tươi trẻ. Những suy nghĩ tiêu cực, đa đoan khi tuổi cao sức yếu sẽ làm cho tinh thần của người cao tuổi bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Càng lớn tuổi, chúng ta càng trở nên dễ cáu gắt, khó tính, khó ở. Dần dần hình thành những tính cách xấu làm cho chúng ta trở nên cáu kỉnh hơn. Muốn nuôi dưỡng một tâm hồn tươi trẻ quả thật không hề dễ dàng. 

Vậy để tâm hồn luôn phơi phới như tuổi 20, điều đầu tiên chúng ta nên làm là hãy giữ cho mình một tinh thần lạc quan, vui vẻ. Hãy nhìn vào nửa ly đầy, đừng cố soi mói, bóc mẽ những thứ cần giấu đi.. Không than thở, chê bai hay đổ lỗi cho người khác. Rèn luyện cho mình một lối sống lành mạnh sẽ làm bạn cảm thấy yêu đời hơn. Những nhìn nhận về cuộc sống sẽ nhẹ nhàng và dễ dàng hơn.

Dành thời gian trò chuyện cùng những người bạn

Cuộc sống đô thị ngày càng phát triển kéo theo tỷ lệ người cao tuổi mắc trầm cảm tăng theo. Người cao tuổi dần thiếu đi sự sẻ chia, giao tiếp từ trong gia đình. Chốn thành thị đông đúc nhưng cách biệt cũng hạn chế người cao tuổi có cơ hội giao tiếp với xã hội mà dành phần lớn thời gian ở nhà. Bởi lẽ đó, xu hướng trầm cảm tăng cao không có gì đáng ngạc nhiên cả.

Người cao tuổi ở trong Viện dưỡng lão đang trở thành xu hướng. Xu hướng của một tuổi già vui vẻ, lạc quan hơn. Viện dưỡng lão là nơi tề tựu rất nhiều những người cao tuổi, cùng nhau sinh hoạt, chung sống. Ngày nào các cụ cũng được trò chuyện với những người bạn đồng trang lứa, được kết bạn với người này người kia. Được nghe những câu chuyện của các cụ khác kể. Cuộc sống cứ thế mà bớt đi sự nhàm chán, u tối.

Quên đi tuổi tác, luôn sống với chính mình

Chúng ta không thể phủ nhận rằng mình đang già đi. Nhiều người còn bị tự ái, tức giận khi người khác nói mình già. Hay có người thì lo sợ rằng mình già rồi làm cái này cái kia không phù hợp. Tại sao chúng ta không bỏ qua hết những lời nói, những định kiến và làm những việc mình thích. Chúng ta đã sống cả đời phải để ý đến lời nói của người khác rồi, tại sao khi về già không sống cuộc sống mà mình mong muốn. Cứ mặc kế tuổi già, mình cứ làm những việc mình thích. Cuộc sống về già hãy cứ sống trong niềm vui, niềm hạnh phúc của chính mình.

Tập trung trí não

Để tâm trí luôn minh mẫn, hãy thêm vào những trò chơi cần sử dụng sự linh hoạt, khéo léo và sự tập trung trong hoạt động hằng ngày. Các trò chơi như rút gỗ, xếp hình, lật tranh,… là những trò chơi được các bạn điều dưỡng ở Diên Hồng thêm vào hoạt động hằng ngày cho các cụ đang an dưỡng tại đây. Ngoài ra, có trò chơi vận động cần sự tập trung như bắn súng, ném bóng vào rổ,… cũng là những trò chơi quen thuộc tại Diên Hồng.