Người già có nguy cơ tử vong chỉ bằng một thìa cháo đặc
Không cần phải là miếng thịt lớn hay đũa rau to, đôi khi chỉ một thìa cháo đặc, lát chuối mềm, hoặc viên thuốc nhỏ… cũng có thể khiến người cao tuổi bị nghẹn, sặc. Thậm chí ngừng thở chỉ trong vài phút nếu không được sơ cứu kịp thời và đúng cách.
Theo bác sĩ từ Tổ chức Giáo dục Sức khỏe Wellbeing, ở người già, cơ chế bảo vệ đường thở như phản xạ ho và nuốt đã suy yếu theo thời gian. Họ nhai kém, ít tiết nước bọt, nuốt chậm. Bên cạnh đó lại thích ăn các món dẻo, dính như bánh chưng, cháo đặc… nên nguy cơ sặc và nghẹn cao hơn bình thường.
Dấu hiệu nhận biết người già bị sặc/nghẹn
Chia sẻ từ đội ngũ điều dưỡng Trung tâm Dưỡng lão Diên Hồng, các dấu hiệu thường gặp khi bị nghẹn, sặc gồm:
- Ho dữ dội trong bữa ăn
- Khó thở, không thể thở được
- Không nói hoặc ho thành tiếng
- Thở rít, khò khè
- Đưa tay lên cổ – dấu hiệu điển hình
Cách sơ cứu sặc/nghẹn đúng cách
Lưu ý không dùng tay móc họng hoặc vuốt xuôi lưng. Điều này có thể khiến dị vật chui sâu hơn vào khí quản.
6 bước sơ cứu:
Bước 1: Đứng sau nạn nhân và đỡ phần trên cơ thể bằng một tay sao cho người họ hơi cúi về phía trước. Dùng gốc bàn bàn tay đập mạnh 5 lần vào vị trí giữa hai xương bả vai của nạn nhân.
Bước 2: Người sơ cứu đứng sau và vòng hai tay ôm trọn nạn nhân. Sau đó, nắm chặt hai bàn tay mình rồi đặt ở vị trí giữa xương ức và rốn của nạn nhân, dồn lực giật mạnh 5 cái từ dưới lên trên (nghiệm pháp Heimlich).
Bước 3: Kiểm tra miệng nạn nhân. Nếu dị vật vẫn không ra, ngay lập tức gọi cấp cứu 115.
Bước 4: Lặp lại bước 2 và bước 3 trong thời gian chờ đợi xe cấp cứu. Thực hiện đến khi loại bỏ được dị vật hoặc nạn nhân mất ý thức.
Bước 5: Khi nạn nhân mất ý thức, hãy kiểm tra dấu hiệu sống (sự tỉnh táo – hô hấp – mạch)
Bước 6: Nếu nạn nhân có cả 3 dấu hiệu dưới đây sinh tim phổi.
- Không tỉnh táo
- Thở ngáp cá hoặc không thỏe (thở ngắn, gấp và không đều, xuất hiện trong vài phút đầu sau ngừng tim)
- Không có mạch cảnh hoặc mạch quay.
Tiến hành hồi sinh tim phổi cho tới khi nạn nhân tỉnh lại hoặc có sự trợ giúp của nhân viên y tế.
Lưu ý: Sau khi dị vật đã ra, vẫn cần đưa nạn nhân đến cơ sở y tế để kiểm tra tổn thương đường thở)
Phòng ngừa sặc/nghẹn từ những điều nhỏ nhất
Để giảm thiểu rủi ro sặc/nghẹn, hãy chú ý đến từng bữa ăn và tư thế ăn uống mỗi ngày:
- Chế biến thức ăn mềm, cắt nhỏ, dễ nuốt
- Tránh món dính, dai, quá đặc
- Hướng dẫn người cao tuổi ăn chậm, nhai kỹ
- Đảm bảo ngồi thẳng khi ăn, đầu hơi cúi nhẹ
- Tránh nói chuyện, cười đùa trong khi ăn
Tại Diên Hồng, từng bữa ăn được chuẩn bị không chỉ đầy đủ dinh dưỡng mà còn đáp ứng các tiêu chí an toàn cho người cao tuổi. Món ăn được cắt nhỏ theo đúng khả năng nhai, nuốt của từng cụ. Thực phẩm được chế biến mềm, dễ tiêu hóa. Bên cạnh đó điều dưỡng sẽ hỗ trợ các cụ ăn uống khi cần thiết để phòng tránh nguy cơ sặc nghẹn.
Trung tâm Dưỡng lão Diên Hồng phối hợp cùng Wellbeing triển khai chiến dịch cộng đồng với mục tiêu:
- Nâng cao nhận thức về các nguy cơ sức khỏe của người già
- Trang bị kỹ năng sơ cứu đúng cách cho những người chăm sóc và cả người thân trong gia đình
- Tạo ra mạng lưới cộng đồng an toàn tại nhà và tại các trung tâm chăm sóc
Cùng Diên Hồng và Wellbeing đưa kiến thức sơ cứu đến gần hơn với cộng đồng, bảo vệ những người thân yêu.