Người cao tuổi thường dễ bị xảy ra tai biến mạch máu não. Sau giai đoạn cấp cứu, bệnh nhân tai biến mạch máu não chưa thể phục hồi được các chức năng nên gặp rất nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Ở trường hợp này chúng ta cần hết sức lưu ý khi chăm sóc và điều trị để người bệnh nhanh chóng phục hồi. Sau tai biến mạch máu não ảnh hưởng đến mỗi người khác nhau do mức độ di chứng để lại cũng khác nhau. Để sống tốt sau tai biến mạch máu não cần được chăm sóc, thực hiện một số thay đổi trong gia đình và thói quen hàng ngày. Một số thay đổi đơn giản có thể giúp người sau tai biến sinh hoạt phù hợp với đặc điểm thể chất và bệnh tật của mình. Dưới đây là một vài lưu ý giúp chúng ta chăm sóc người bệnh tốt hơn.
Điều trị sau tai biến tại Trung Tâm dưỡng lão Diên Hồng
Về tai biến ở người tai biến mạch máu não
● Với bệnh nhân có thể tự ăn được nên áp dụng chế độ dinh dưỡng như sau: Cho người bệnh ăn uống như bình thường, nếu ăn ít thì nên tăng thêm bữa trong ngày. Thức ăn phải được chế biến phù hợp với khả năng nhai của người bệnh. Có thể cắt nhỏ, băm nhuyễn, ninh nhừ để người bệnh dễ ăn và dễ hấp thụ.
– Thức ăn phải cân đối và đáp ứng đủ các chất cần thiết như chất đạm từ thịt, cá, trứng, đậu hũ…; chất bột đường từ gạo, bánh mì…; chất béo từ dầu mỡ…; rau củ quả và trái cây.
– Năng lượng cần trong ngày là: 25-30kcal/kg cân nặng/ngày.
– Thành phần dinh dưỡng trong ngày nên được phân chia đa dạng.
– Uống đủ nước: Có thể tính theo 40ml/kg cân nặng/ngày.
– Lưu ý:
+ Đa số người bệnh đều nằm tại giường hoặc đi lại hạn chế nên nhu cầu năng lượng sẽ thấp hơn so với người bình thường.
+ Nếu người bệnh có chế độ ăn hợp lý thì biểu hiện cơ thể như sau: Da hồng hào, không viêm loét, niêm mạc không bị lở loét, cân nặng đạt mức lý tưởng, cơ chắc, tóc mượt, không rụng.
● Với bệnh nhân không thể tự ăn được: Người bệnh tai biến mạch máu não có thể không ăn được do liệt cơ hầu họng. Nếu cố ăn dễ gây sặc hoặc nôn. Vì vậy, nuôi ăn qua ống xông được bác sĩ khuyên áp dụng sẽ giúp người bệnh nhận đủ lượng thực phẩm cần thiết trong ngày. Khi chăm sóc bệnh nhân phải nuôi ăn qua ống xông cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh những biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra.
Sinh hoạt, tập luyện
● Trong trường hợp bệnh nặng, bệnh nhân chưa tự vận động được, người nhà phải giúp họ thay đổi tư thế 3 giờ một lần để tránh loét. Mỗi lần lật người, cần xoa rượu, cồn hoặc phấn rôm vào lưng, mông và các vị trí bị tì đè khác. Khi cho ăn uống, nên kê gối sau lưng bệnh nhân để giữ họ ở tư thế nửa nằm, nửa ngồi.
Quá trình tập luyện của bệnh nhân sau tai biến phải kiên trì
● Đối với trường hợp nhẹ hơn, tùy mức độ di chứng liệt, cần đề ra một kế hoạch cụ thể cho bệnh nhân tập luyện hằng ngày. Cố gắng để cho họ tự làm ở mức tối đa, người nhà chỉ hỗ trợ hoặc giúp đỡ khi bệnh nhân không thể tự làm được. Quá trình tập luyện đòi hỏi sự kiên trì của cả bệnh nhân và người hướng dẫn. Nên duy trì việc này cả khi các di chứng đã được phục hồi.
● Nếu bệnh nhân có thể đi được nhưng còn yếu, sử dụng thêm gậy để hỗ trợ.
Điều trị tai biến mạch máu não
Với bệnh nhân bị tai biến mạch máu, không nên chỉ uống thuốc Tây, mà nên kết hợp giữa Đông và Tây y, dùng thuốc và châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt để nhanh chóng phục hồi các chi bị liệt. Điều đó sẽ giúp cho quá trình hồi phục bệnh nhanh hơn.
● Cẩn thận giữ mình khi thời tiết chuyển lạnh vào mùa đông và khi áp suất không khí lên cao vào mùa hè.
● Tránh tắm khuya hoặc ở nơi gió lùa, nhất là với người bị cao huyết áp.
● Tránh trạng thái căng thẳng thần kinh, xúc động mạnh; tránh mất ngủ.
● Điều trị các nguyên nhân gây tai biến mạch máu não như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tiểu đường, rối loạn nhịp tim.
● Tránh táo bón, kiêng rượu, bia và các chất kích thích.
● Tránh vận động thể lực quá mức như mang vác nặng, chạy nhanh…
Một số vấn đề chú ý khác:
● Thay đổi một số khu vực trong nhà để cho phép một chiếc xe lăn (cửa trước, phòng tắm, hoặc khu vực nơi người bị tai biến thường nghỉ ngơi, thư giãn).
● Di chuyển đồ nội thất ra khỏi phòng để nhường chỗ cho một xe lăn hoặc tạo không gian làm nơi tập đi bộ bằng khung.
● Di chuyển đồ nội thất để làm rộng đường dẫn đến nhà bếp, phòng ngủ và phòng tắm. Không để dây điện vướng trên các lối đi này.
● Điều chỉnh ánh sáng xuyên suốt ngôi nhà để giảm độ chói và giúp bệnh nhân nhìn rõ hơn trong các khu vực ánh sáng thấp (sau tai biến thường có giảm thị lực).
● Giữ điện thoại và một số thiết bị thường dùng nằm trong tay dễ dàng.
● Thực hiện một danh sách kiểm tra các tình huống không an toàn và các giải pháp có thể.
● Viết ra điện thoại khẩn cấp số lượng in lớn trên thẻ chỉ mục và giữ chúng tại các địa điểm tiện dụng trong nhà.
● Cùng thực hiện một số hoạt động với người bệnh, xem tivi, chơi cờ…
● Đi chơi xa, đi dạo cùng gia đình và bạn bè.
● Cho bệnh nhân xem lại những thứ gợi lại ký ức tốt đẹp (album ảnh, video…), họ sẽ có mong muốn phục hồi.
● Mang giày không trơn và tránh bề mặt trơn.
● Thay các tấm thảm mỏng và dễ trơn trượt trong nhà.
● Thay lót thảm dày để làm cho xe lăn hoặc khung tập đi di chuyển dễ dàng.
● Cài đặt tay vịn hỗ trợ trong đi lên và xuống cầu thang. Kiểm tra để chắc chắn các tay vịn được gắn chặt vào tường.
● Lưu ý trong phòng tắm: đặt thảm chống trượt đặt bên trong và bên ngoài bồn tắm. Trang bị ghế trong nhà tắm. Sử dụng bồn cầu loại cao tiện lợi cho sử dụng. Vòi nước tắt mở đơn giản bằng cách gạt lên, gạt xuống, tiện lợi khi bệnh nhân bị yếu hoặc liệt một tay.
● Trog phòng ngủ: Có sự giúp đỡ dễ dàng và nhanh chóng trong tầm tay qua điện thoại, công tắc đèn gần giường.
Chăm sóc bệnh nhân liệt sau tai biến đòi hỏi phải nắm vững diễn biến tâm lý của người bệnh, theo dõi việc dùng thuốc, luyện tập đúng thời gian qui định, tuân thủ y lệnh… giúp người bệnh từng bước phục hồi vận động và tâm thần để thích nghi với sức khỏe, hoàn cảnh sống phù hợp và tốt hơn.